Als een bedrijf failliet gaat, betekent dat niet altijd het einde van het verhaal. Een doorstart kan een kans zijn om de gezonde delen van het bedrijf nieuw leven in te blazen.
Dat klinkt hoopvol, maar het brengt risico’s met zich mee voor iedereen die erbij betrokken is. Voor schuldeisers betekent een doorstart meestal dat ze maar een klein deel van hun vordering terugzien, terwijl het bedrijf onder een nieuwe naam en zonder schulden verdergaat.
Het proces van een doorstart is behoorlijk ingewikkeld en zit vol met juridische en praktische haken en ogen. Elke stap – van het overdragen van activa tot het omgaan met arbeidsovereenkomsten – heeft invloed op wat schuldeisers kunnen verwachten.
De timing en voorbereiding van een doorstart maken echt het verschil voor schuldeisers. Of ze nog iets van hun geld terugzien, hangt daar vaak vanaf.
Je vraagt je misschien af: welke rechten heb je als schuldeiser tijdens zo’n doorstart? Door inzicht te krijgen in hoe het werkt en waar de valkuilen liggen, kun je beter bepalen wat je opties zijn.
Wat is een faillissement en doorstart?
Een faillissement betekent dat een bedrijf zijn schulden niet meer kan betalen. Een doorstart geeft het bedrijf de kans om gezonde onderdelen onder een nieuwe rechtspersoon voort te zetten.
Definitie van faillissement
Een faillissement is een wettelijke procedure. De rechter bepaalt dat het bedrijf niet meer aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen en verklaart het insolvent.
Na deze uitspraak wijst de rechter een curator aan. Die neemt het beheer over van alle bezittingen en geldstromen.
De curator duikt in de financiële situatie van het bedrijf. Hij bekijkt welke schulden er zijn en wat er nog verkocht kan worden.
Gevolgen van faillissement:
- Het bedrijf verliest de controle over zijn bezittingen
- Alle betalingen worden stopgezet
- Arbeidscontracten eindigen automatisch
- Schuldeisers kunnen niet meer individueel hun geld opeisen
In de afkoelingsperiode kunnen schuldeisers geen beslag leggen. Die periode duurt maximaal twee maanden en kan nog eens twee maanden verlengd worden.
Definitie van doorstart na faillissement
Een doorstart na faillissement houdt in dat gezonde delen van het failliete bedrijf doorgaan. Dit gebeurt onder een nieuwe rechtspersoon, zoals een BV of NV.
De curator kijkt of een doorstart haalbaar is. Hij onderzoekt welke onderdelen winstgevend zijn en nog waarde hebben.
Wat wordt vaak overgenomen bij een doorstart:
- Klantenbestand en contracten
- Machines en inventaris
- Intellectueel eigendom
- Nog niet uitgevoerde opdrachten
De schulden blijven achter bij de oude rechtspersoon. Schuldeisers kunnen deze niet afwentelen op de nieuwe onderneming.
Alleen bedrijven met een rechtspersoon kunnen een doorstart maken. Eenmanszaken vallen dus buiten de boot, want die zijn geen aparte rechtspersoon.
De nieuwe eigenaar betaalt de curator voor de onderdelen die hij overneemt. De curator gebruikt dat geld om schuldeisers te betalen, voor zover dat lukt.
Verschil tussen reorganisatie en doorstart
Een reorganisatie vindt plaats vóórdat een bedrijf failliet gaat. Dan probeert het bedrijf de boel te redden zonder faillissement.
Bij een reorganisatie houden de eigenaren de touwtjes in handen. Ze maken afspraken met schuldeisers over bijvoorbeeld betalingsregelingen of het verminderen van schulden.
Kenmerken van reorganisatie:
- Het bedrijf blijft open
- De eigenaar blijft dezelfde
- Schulden worden heronderhandeld
- Werknemers houden hun contract
Een doorstart gebeurt juist na een faillissement. Het bedrijf houdt officieel op te bestaan en een nieuwe rechtspersoon neemt delen over.
Bij een doorstart is er geen zekerheid voor het personeel. De nieuwe eigenaar kiest zelf wie hij aanneemt.
De curator beslist bij een doorstart welke onderdelen verkocht worden. Bij een reorganisatie bepaalt het management zelf wat er verandert.
De rol en positie van schuldeisers bij een doorstart
Schuldeisers hebben bepaalde wettelijke rechten tijdens een doorstart. Hun positie hangt af van hun rangorde en het soort schuld dat ze hebben.
Wettelijke rechten van schuldeisers
Schuldeisers kunnen hun vordering indienen bij de curator zodra het faillissement is uitgesproken. Dat gaat meestal via een digitaal formulier, met bewijsstukken erbij.
De curator is het aanspreekpunt voor schuldeisers. Hij houdt ze op de hoogte via verslagen die je terugvindt in het Centraal Insolventieregister.
Belangrijke rechten van schuldeisers:
- Recht op informatie over plannen voor een doorstart
- Inzage in de boedelstaat en verkopen
- Deelname aan een crediteurencommissie bij grote faillissementen
- Bezwaar maken tegen acties van de curator
Bij een doorstart via een activatransactie nemen nieuwe eigenaren alleen de winstgevende onderdelen over. Schuldeisers blijven achter in de oude rechtspersoon.
De crediteurencommissie krijgt extra bevoegdheden. Ze mogen advies geven over de doorstart en soms moeten ze toestemming geven voor bepaalde beslissingen van de curator.
Rangorde van schuldeisers en invloed op uitbetaling
De rangorde bepaalt wie als eerste uitbetaald wordt uit de opbrengst van verkochte activa. Dat heeft flinke invloed op hoeveel geld schuldeisers uiteindelijk terugzien.
Uitbetalingsvolgorde bij doorstart:
- Boedelschulden (kosten curator, personeel)
- Bevoorrechte schuldeisers
- Gewone schuldeisers
- Achtergestelde schuldeisers
Schuldeisers met een hogere rang krijgen meestal meer (of eerder) betaald. Gewone schuldeisers moeten het vaak doen met een klein percentage van hun vordering.
Bij een doorstart via activatransactie blijven de schulden bestaan in de failliete rechtspersoon. De curator verdeelt de opbrengst volgens de rangorde.
De rechter-commissaris houdt toezicht op dit proces. Hij kijkt of de curator de regels volgt en schuldeisers eerlijk behandelt.
Bevoorrechte versus gewone schuldeisers
Bevoorrechte schuldeisers hebben een wettelijk voorrecht op bepaalde activa of inkomsten. Zij krijgen eerder betaald dan gewone schuldeisers.
Voorbeelden van bevoorrechte schuldeisers:
- Werknemers (loon en vakantiegeld)
- Belastingdienst (bepaalde belastingen)
- Hypotheekhouders (op onroerend goed)
- Pandhouders (op specifieke goederen)
Gewone schuldeisers hebben geen extra rechten. Ze delen de resterende opbrengst naar verhouding van hun vordering, wat meestal weinig is.
De curator moet deze verdeling inzichtelijk maken. Hij publiceert welke bedragen beschikbaar zijn voor elke groep schuldeisers.
Ook bij een doorstart blijft het verschil tussen bevoorrechte en gewone schuldeisers belangrijk. Bevoorrechte schuldeisers houden hun voorrang bij de verkoop van activa aan de doorstarter.
Het proces van een doorstart na faillissement
Een doorstart na faillissement bestaat uit drie belangrijke stappen. De curator onderzoekt eerst of een doorstart mogelijk is tijdens een speciale periode.
Daarna stelt hij een doorstartplan op en zoekt hij financiering. Dat klinkt simpel, maar het is vaak een uitdagend traject.
Onderzoek door de curator en de afkoelingsperiode
Wanneer de rechter het faillissement uitspreekt, wijst die meteen een curator aan.
De curator duikt direct in de financiële situatie van het bedrijf om orde op zaken te stellen.
De afkoelingsperiode begint direct na het faillissement. Deze periode duurt maximaal 2 maanden en kan soms nog eens 2 maanden extra duren.
Schuldeisers mogen in deze tijd geen geld of goederen opeisen van het bedrijf, hoe graag ze dat misschien ook zouden willen.
De curator gebruikt deze periode om te kijken of een doorstart kans van slagen heeft.
Hij onderzoekt welke delen van het bedrijf nog winst kunnen maken en of een doorstart eerlijk is voor de schuldeisers.
Belangrijke beperkingen voor doorstarts:
- De curator houdt een doorstart tegen als schuldeisers daardoor benadeeld raken
- Een doorstart die al vóór het faillissement is ingezet, wordt meestal geweigerd
- Alleen een rechtspersoon zoals een BV of NV kan een doorstart maken
Opstellen van een doorstartplan
Een goed doorstartplan is onmisbaar als je wilt onderhandelen met de curator.
Het moet snel op tafel liggen, want bij een doorstart telt iedere dag.
Het doorstartplan bevat deze onderdelen:
- Welke activa het bedrijf wil overnemen
- Het bod op deze onderdelen
- Het plan voor de toekomst na de doorstart
- Welke contracten meegaan
De ondernemer moet helder uitleggen hoe hij de draad weer wil oppakken.
Het plan vormt de basis voor gesprekken met de curator.
Andere partijen krijgen trouwens ook de kans om te bieden.
De curator geeft geïnteresseerden meestal een paar dagen of weken om hun bod uit te brengen.
Zo voorkomt hij dat het bedrijf onnodig waarde verliest.
Financiering van de doorstart
Zonder financiering komt er van een doorstart weinig terecht.
Vaak is de bank zelf ook schuldeiser, waardoor je op zoek moet naar alternatieven.
Belangrijke financiële aspecten:
- Schulden blijven bestaan na het faillissement
- De curator betaalt zoveel mogelijk schulden tijdens het faillissement
- Resterende schulden kunnen later alsnog worden opgeëist
Een nieuwe rechtspersoon is verplicht voor een doorstart.
Als die er nog niet is, moet een notaris snel een BV of NV oprichten.
De activa worden via een activa-transactie overgedragen aan deze nieuwe rechtspersoon.
De schulden blijven bij de failliete rechtspersoon.
Schuldeisers kunnen hun geld niet opeisen bij de nieuwe BV of NV.
Dat geeft de doorstart een schone lei—en dat is best aantrekkelijk.
Overdracht van activa en oprichting nieuwe rechtspersoon
Bij een doorstart koopt de nieuwe onderneming bepaalde bedrijfsonderdelen van de curator.
Je moet goed kiezen welke activa je overneemt en zorgen dat de juridische structuur klopt.
Activa-transactie en inventaris overname
De activa-transactie is eigenlijk de kern van elke doorstart na faillissement.
De curator verkoopt specifieke bedrijfsonderdelen aan de nieuwe onderneming, tegen een afgesproken prijs.
Belangrijke activa categorieën:
- Materiële vaste activa (machines, gebouwen, voorraden)
- Immateriële activa (merknamen, klantbestanden, software)
- Inventaris en kantooruitrusting
- Voorraden en grondstoffen
De overname van de inventaris moet je heel precies vastleggen.
Alle overgenomen spullen staan gedetailleerd beschreven in de activaovereenkomst.
De koper mag zelf bepalen welke activa interessant zijn.
Schulden van de failliete onderneming blijven achter; de nieuwe rechtspersoon begint zonder die ballast.
Dat maakt een doorstart voor veel kopers extra aantrekkelijk.
Oprichten van een nieuwe rechtspersoon
Meestal richt men voor een doorstart een nieuwe rechtspersoon op.
De BV (besloten vennootschap) en NV (naamloze vennootschap) zijn het populairst.
Voordelen nieuwe rechtspersoon:
- Geen oude schulden of verplichtingen
- Juridisch schone start
- Beperkte aansprakelijkheid voor aandeelhouders
De nieuwe BV of NV moet klaar zijn vóór de activa-transactie.
De curator sluit de deal met deze nieuwe rechtspersoon.
Soms neemt een bestaande onderneming de boel over.
Dat kan handig zijn voor financiering of de bedrijfsvoering.
Intellectueel eigendom en contracten
Intellectueel eigendom is vaak een groot deel van de waarde bij een doorstart.
Merknamen, patenten en auteursrechten kunnen flink meetellen.
Aandachtspunten bij IE-rechten:
- De curator moet het eigendom goed controleren
- Registratie op naam van de nieuwe rechtspersoon regelen
- Licentieovereenkomsten met derden checken
- Gebruiksrechten voor software en databases goed afstemmen
Contracten gaan trouwens niet automatisch mee bij een activa-transactie.
Klant- en leverancierscontracten moet je opnieuw afsluiten met de nieuwe BV of NV.
Arbeidscontracten stoppen bij faillissement.
Werknemers kunnen wel bij de nieuwe onderneming aan de slag, maar dat vereist nieuwe arbeidsovereenkomsten.
Gevolgen voor werknemers en arbeidsovereenkomsten
Een faillissement raakt werknemers direct.
De Wet overgang van onderneming in faillissement (WOVOF) biedt extra bescherming bij een doorstart.
Overname van personeel en arbeidsovereenkomsten
Bij een doorstart na faillissement moeten werkgevers de meeste werknemers meenemen.
Dat is een flinke verandering dankzij de WOVOF.
Verplichte overname geldt voor:
- Werknemers met een vast contract
- Medewerkers met tijdelijke contracten
- Personeel dat essentieel is voor het bedrijf
De nieuwe eigenaar mag werknemers niet weigeren puur omdat het om een doorstart gaat.
Dat biedt werknemers wat lucht in een moeilijke situatie.
Arbeidsovereenkomsten gaan automatisch over naar de nieuwe werkgever.
De voorwaarden blijven meestal hetzelfde als voor het faillissement.
Loongarantieregeling en rechten tijdens faillissement
Werknemers hebben recht op achterstallige lonen via de loongarantieregeling.
Het UWV betaalt maximaal 13 weken loon uit.
De regeling dekt:
- Achterstallig loon
- Vakantiegeld
- Ontslagvergoeding
- Transitievergoeding
Werknemers moeten zelf een aanvraag doen bij het UWV.
Dat moet binnen zes maanden na het faillissement gebeuren.
De curator beëindigt arbeidsovereenkomsten meestal direct na het faillissement.
Werknemers krijgen dan recht op een uitkering via de loongarantieregeling.
Verschillen bij overgang van onderneming
Een doorstart is toch wat anders dan een normale bedrijfsovername.
Bij faillissement gelden er andere regels voor werknemers dan bij gewone overnames.
Belangrijke verschillen:
| Normale overname | Doorstart na faillissement |
|---|---|
| Alle rechten blijven intact | Sommige rechten vervallen |
| Geen loongarantie nodig | Loongarantie voor oude schulden |
| Directe overgang | Korte onderbreking mogelijk |
Bij een doorstart kunnen werknemers hun baan houden, maar verliezen ze vaak opgebouwde rechten zoals ouderschapsverlof.
De nieuwe werkgever moet wel dezelfde arbeidsvoorwaarden bieden als voor het faillissement.
Kansen en valkuilen voor schuldeisers bij een doorstart
Een doorstart biedt schuldeisers kansen, maar ook risico’s.
De uitkomst hangt af van timing, transparantie en hoe het proces wordt aangepakt.
Potentiële baten van een succesvolle doorstart
Een doorstart kan schuldeisers meer opleveren dan een gewone liquidatie.
Bij een geslaagde doorstart blijft de onderneming actief en behoudt ze haar waarde.
Hogere opbrengsten zijn eerder regel dan uitzondering bij doorstarts.
De verkoop van een draaiende onderneming levert meestal meer op dan de verkoop van losse onderdelen.
Schuldeisers kunnen profiteren van:
- Snellere betaling: Doorstarts verlopen vaak sneller dan liquidaties
- Behoud van handelsrelaties: Bestaande contracten kunnen worden overgenomen
- Werkgelegenheid: Banen blijven bestaan, wat maatschappelijk voordeel oplevert
De curator onderzoekt in de afkoelingsperiode van 2 tot 4 maanden welke optie het meeste oplevert.
Schuldeisers krijgen dan duidelijkheid over hun verwachte uitkering.
Leveranciers kunnen bij een doorstart soms hun handelsrelatie voortzetten.
Dat voorkomt verder omzetverlies en biedt nieuwe kansen.
Risico’s en belemmeringen voor schuldeisers
Een doorstart brengt flinke risico’s voor schuldeisers met zich mee. Het grootste gevaar? Ze kunnen hun geld gewoon helemaal kwijt zijn.
Schuldvrijheid betekent dat de partij die een doorstart maakt niet hoeft op te draaien voor oude schulden. Die blijven bij de failliete rechtspersoon hangen.
Enkele belangrijke risico’s zijn:
- Lage uitkeringen: Vaak krijgen schuldeisers maar een paar procent van hun vordering terug.
- Lange procedures: Zo’n doorstart sleept zich soms maanden voort.
- Onzekerheid: Niemand weet zeker hoe het afloopt.
Pauliana-acties maken het extra ingewikkeld. De curator kan een doorstart terugdraaien als die te vroeg is geregeld. Dat gebeurt als de doorstart vóór het faillissement al zo werd voorbereid dat schuldeisers er slechter van worden.
Leveranciers die hun geld verliezen, willen soms niks meer leveren. Dat maakt de doorstart lastig en zorgt er vaak voor dat er minder opbrengst is.
Belangenconflicten en transparantie
Een doorstart zorgt regelmatig voor botsende belangen. Schuldeisers denken echt niet altijd hetzelfde als ondernemers of werknemers.
Voorgekookte plannen zorgen voor onrust. Als men vóór het faillissement al een doorstart regelt, voelen schuldeisers zich vaak benadeeld.
De curator moet zorgen voor openheid:
- Onderzoek naar haalbaarheid: Kan de doorstart wel echt slagen?
- Meerdere bieders: Door verschillende partijen te laten bieden, kan de prijs omhoog.
- Rapportage: Schuldeisers moeten duidelijk geïnformeerd worden.
Belangenverstrengeling ontstaat als de oude ondernemer bij de doorstart betrokken blijft. Schuldeisers zijn dan bang dat hun belangen het onderspit delven.
Een curator die eerlijk communiceert, houdt het vertrouwen van schuldeisers vast. Die willen gewoon op tijd weten wat er speelt en wat ze mogen verwachten.
Informatierechten van schuldeisers zijn wel belangrijk, maar eerlijk gezegd ook best beperkt. Ze mogen vragen stellen, maar bepalen niet echt de koers van het doorstartproces.
Veelgestelde Vragen
Schuldeisers hebben tijdens een faillissement bepaalde rechten. Als ze snel handelen, kunnen ze hun positie soms iets verbeteren.
Wat zijn de rechten van schuldeisers bij een faillissement van een debiteur?
Ze mogen hun vordering indienen bij de curator. Dat moet binnen een bepaalde tijd.
Ook kunnen ze naar de verificatievergadering gaan, waar vorderingen worden vastgesteld. Daar mogen ze bezwaar maken tegen vorderingen van anderen.
Schuldeisers mogen informatie opvragen bij de curator over de stand van zaken. Preferente schuldeisers, zoals de Belastingdienst, krijgen altijd eerder uitbetaald dan gewone schuldeisers.
Hoe kan een schuldeiser zijn positie versterken voorafgaand aan een potentiële doorstart van een bedrijf?
Een schuldeiser kan zekerheidsrechten afspreken, zoals een hypotheek, pandrecht of eigendomsvoorbehoud bij nieuwe deals. Dat geeft voorrang als het misgaat.
Wie het betalingsgedrag en de kredietwaardigheid van klanten in de gaten houdt, ziet problemen vaak sneller aankomen. Dan kun je sneller schakelen, bijvoorbeeld door kortere betalingstermijnen te eisen.
Ook kun je persoonlijke garanties vragen van bestuurders of aandeelhouders. Een kredietverzekering afsluiten kan ook helpen tegen wanbetaling.
Welke stappen moeten schuldeisers ondernemen wanneer zij te maken krijgen met een faillissement van hun debiteur?
Je moet je vordering op tijd indienen bij de curator, mét alle bewijzen. Anders kun je fluiten naar je geld.
Ga naar de verificatievergadering om je vordering te verdedigen. Je kunt daar ook bezwaar maken tegen vorderingen van anderen.
Neem contact op met de curator over mogelijke doorstartplannen. Zo weet je wat je kunt verwachten qua uitkering.
Op welke wijze worden schuldeisers betrokken bij de doorstartprocedure van een failliet bedrijf?
De curator houdt schuldeisers op de hoogte van de doorstartplannen. Ze krijgen uitleg over de voorwaarden en wat dat betekent voor hun vordering.
Als er een akkoord nodig is, moeten schuldeisers actief instemmen. Alleen als de meerderheid akkoord is, kan het doorgaan.
De curator kijkt of een doorstart in het belang is van de schuldeisers. Tijdens vergaderingen of schriftelijk mogen crediteuren hun mening geven.
Wat zijn de mogelijke gevolgen voor schuldeisers na een doorstart van een onderneming?
Bij een doorstart via activatransactie verdwijnen de oude schulden. Schuldeisers kunnen alleen nog aanspraak maken op de opbrengst van de verkochte spullen.
Een doorstart kan soms banen redden en leveringen laten doorgaan. Dat kan fijn zijn voor schuldeisers die ook klant of leverancier zijn.
Het nieuwe bedrijf hoeft de oude schulden meestal niet te betalen. Tenzij er iets anders is afgesproken, moeten schuldeisers hun verlies nemen.
Hoe kunnen schuldeisers hun vordering veiligstellen in een faillissementssituatie?
Als schuldeiser moet je je vordering op tijd indienen bij de curator. Doe je dat niet, dan loop je het risico je uitkering helemaal mis te lopen.
Stuur altijd voldoende bewijs mee, zoals facturen of contracten. Hoe meer je kunt laten zien, hoe groter je kans dat de curator je vordering erkent.
Twijfel je aan andere vorderingen? Je kunt bezwaar maken bij de curator.
Wordt je bezwaar goedgekeurd, dan vergroot dat mogelijk jouw eigen aandeel in de uitkering.
