Vroeger was het gebruikelijk dat men met iemand met dezelfde nationaliteit of van dezelfde afkomst trouwde. Tegenwoordig komen huwelijken tussen personen met verschillende nationaliteiten steeds vaker voor. Helaas eindigt 40% van de huwelijken in Nederland in een echtscheiding. Hoe gaat dit in zijn werk als men in een ander land woont dan het land waarin zij de echtelijke verbintenis aan zijn gegaan?
Verzoek indienen binnen de EU
De verordening (EG) nr. 2201/2003 (of: Brussel II bis) is sinds 1 maart 2015 van toepassing op alle landen binnen de EU. Deze verordening regelt de bevoegdheid tot en erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en de ouderlijke verantwoordelijkheid. De EU-regeling geldt voor echtscheiding, de scheiding van tafel en bed en de nietigverklaring van het huwelijk. Binnen de EU kan een verzoek tot scheiding worden ingediend in het land waar de rechter bevoegd is. De rechter is bevoegd in het land:
- Waar beide echtgenoten de gewone verblijfplaats hebben.
- Waarvan beide echtgenoten onderdaan zijn.
- Waar samen de echtscheiding wordt aangevraagd.
- Waar de ene partner de scheiding aanvraagt en de ander de gewone verblijfplaats heeft.
- Waar een partner al minstens 6 maanden de gewone verblijfplaats heeft en onderdaan is van het land. Als deze geen onderdaan is, kan het verzoekschrift worden ingediend als deze persoon al ten minste een jaar in het land woont.
- Waar een van de partners als laatst een gewone verblijfplaats heeft gehad en waar een van de partners nog steeds verblijft.
Binnen de EU is de rechtbank die het eerst een verzoek tot echtscheiding ontvangt dat aan de voorwaarden voldoet, bevoegd om te beslissen over de scheiding. De rechtbank die de scheiding uitspreekt mag ook uitspraak doen over het ouderlijk gezag over kinderen die in het land van de rechtbank wonen. De EU-regels over scheiding gelden niet voor Denemarken, omdat de Brussel II bis verordening daar niet is aangenomen.
In Nederland
Als het echtpaar niet in Nederland woont, is het in principe alleen mogelijk om in Nederland te scheiden als de echtgenoten beide de Nederlandse nationaliteit bezitten. Is hier geen sprake van, dan kan de Nederlandse rechter zich onder bijzondere omstandigheden alsnog bevoegd verklaren, bijvoorbeeld wanneer het niet mogelijk is om in het buitenland te scheiden. Ook als het echtpaar in het buitenland is getrouwd kan het een echtscheiding aanvragen in Nederland. Een voorwaarde is dan wel dat het huwelijk ingeschreven is bij de burgerlijke stand van de woonplaats in Nederland. De gevolgen van de echtscheiding kunnen verschillend zijn in het buitenland. Een echtscheidingsvonnis uit een EU-land wordt automatisch door andere EU-landen erkend. Buiten de EU kan dit beduidend anders zijn.
Een echtscheiding kan in Nederland gevolgen hebben voor iemands verblijfsstatus. Als een partner een verblijfsvergunning heeft, omdat diegene bij zijn of haar partner in Nederland woonde, dan is het belangrijk dat diegene een nieuwe verblijfsvergunning onder andere voorwaarden aanvraagt. Gebeurt dit niet, dan kan de verblijfsvergunning worden ingetrokken.
Welk recht is van toepassing?
Het recht van het land waar het scheidingsverzoek ingediend wordt is niet per se op de scheiding van toepassing. Het kan zo zijn dat een rechter buitenlands recht moet toepassen. Dit gebeurt vaker in Nederland. Bij ieder onderdeel van de zaak moet beoordeeld worden of de rechter bevoegd is en welk recht er toegepast dient te worden. Het internationaal privaatrecht speelt hier een belangrijke rol bij. Dit recht is een overkoepelende term voor rechtsgebieden waar meerdere landen bij betrokken zijn. Op 1 januari 2012 is in Nederland Boek 10 van het Burgerlijk Wetboek in werking getreden. Hierin zijn de regels van het internationaal privaatrecht opgenomen. De hoofdregel is dat de rechter in Nederland het Nederlands echtscheidingsrecht toepast, ongeacht de nationaliteit en verblijfplaats van de echtgenoten. Dit is anders wanneer het echtpaar de rechtskeuze heeft vast laten leggen. De echtgenoten kiezen dan zelf het recht dat op hun echtscheidingsprocedure van toepassing is. Dat kan voor het aangaan van het huwelijk, maar dit kan ook op een later moment. Dit kan ook wanneer u op het punt staat om te scheiden.
Verordening huwelijksvermogensstelsels
Op huwelijken gesloten op of na 29 januari 2019 is Verordening (EU) nr. 2016/1103 van toepassing. Deze verordening regelt het toepasselijk recht en de tenuitvoerlegging van beslissingen op het gebied van huwelijksvermogensstelsels. De regels die hierin vastgelegd staan bepalen welke rechters zich over het vermogen van de echtgenoten mogen uitlaten (bevoegdheid), welk recht van toepassing is (conflictenrecht) en of een beslissing van een rechtbank uit en ander land, door het andere moet worden erkend en uitgevoerd (erkenning en executie). In principe is nog steeds dezelfde rechter bevoegd die volgens de regels van de Brussel II bis verordening bevoegd is. Als er geen rechtskeuze is gemaakt, dan is het recht van de staat waar de echtgenoten hun eerste gemeenschappelijke verblijfplaats hebben van toepassing. Bij gebreke van een gemeenschappelijke verblijfplaats is het recht van de staat waarvan beide echtgenoten de nationaliteit bezitten van toepassing. Hebben de echtgenoten niet dezelfde nationaliteit, dan is het recht van de staat waarmee de echtgenoten de nauwste band hebben van toepassing.
De verordening geldt dus slechts voor het huwelijksvermogensrecht. De regels stellen vast of de Nederlandse wet en dus algehele gemeenschap van goederen of beperkte gemeenschap van goederen of een buitenlands systeem toegepast dient te worden. Dit kan veel gevolgen hebben voor uw vermogen. Het is dan ook verstandig om u juridisch te laten adviseren over bijvoorbeeld een rechtskeuze-overeenkomst.
Voor advies voorafgaand aan uw huwelijk of voor advies en bijstand bij een scheiding kunt u terecht bij de familierechtadvocaten van Law & More. Bij Law & More begrijpen wij dat de scheiding en de daaropvolgende gebeurtenissen ingrijpende gevolgen kunnen hebben op uw leven. Daarom hanteren wij een persoonlijke aanpak. Samen met u en eventueel uw ex-partner kunnen wij tijdens het gesprek aan de hand van de documentatie uw juridische situatie bepalen en proberen uw visie dan wel wensen vast te leggen. Daarnaast kunnen wij u bijstaan in een eventuele procedure. De scheidingsadvocaten van Law & More zijn deskundig op het gebied van personen- en familierecht en begeleiden u, eventueel samen met uw partner, graag door een scheidingsproces heen.
