Nieuwe batterijverordening: waar moeten fabrikanten en importeurs juridisch aan voldoen?

De nieuwe Europese Batterijenverordening (EU 2023/1542) geldt sinds februari 2024. Deze wet stelt behoorlijk strenge eisen aan bedrijven die batterijen produceren of importeren binnen de EU.

De verordening vervangt de oude richtlijn uit 2006. Fabrikanten en importeurs moeten nu de hele levenscyclus van hun batterijen juridisch afdekken.

Fabrikanten en importeurs moeten zich registreren bij de nationale autoriteiten. Ze zijn verantwoordelijk voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en moeten zorgen voor correcte documentatie en traceerbaarheid van hun producten.

De regels gelden voor vijf verschillende categorieën batterijen. Dat loopt uiteen van gewone AA-batterijen tot industriële energieopslagsystemen.

De verordening introduceert een aantal nieuwe begrippen, zoals het digitale batterijpaspoort. Ook zijn er eisen aan CO2-voetafdruk en recycling.

Bedrijven die niet op tijd aan deze verplichtingen voldoen, lopen het risico op forse sancties. Ze mogen hun producten dan simpelweg niet meer verkopen.

Toepassingsgebied en categorieën batterijen

De Batterijenverordening geldt voor alle batterijen die je in de EU verkoopt of gebruikt. Dat geldt ook voor batterijen die al in producten zitten.

De verordening maakt onderscheid tussen vijf categorieën, afhankelijk van gebruik en ontwerp.

Welke batterijen vallen onder de batterijverordening?

De regels zijn van toepassing op alle soorten batterijen die je in de EU in de handel brengt of gebruikt. Het maakt niet uit of ze hier zijn geproduceerd of geïmporteerd.

Je hoeft batterijen niet los te verkopen. Ook als ze ingebouwd zijn, gelden de regels gewoon.

Alle marktdeelnemers moeten zich aan deze regels houden. Dus fabrikanten, importeurs, distributeurs en verkopers.

Zelfs bedrijven die batterijen in hun producten verwerken, vallen onder de verordening.

De verordening geldt vanaf 18 augustus 2024. Vanaf die datum moeten betrokken partijen aan de eerste verplichtingen voldoen.

Verschillende categorieën en typen batterijen

De Batterijenverordening onderscheidt vijf categorieën:

Draagbare batterijen zijn bedoeld voor consumentenproducten en huishoudelijke apparaten. Denk aan knoopcelbatterijen en AA, AAA of AAAA-batterijen.

Deze batterijen kom je vaak tegen in speelgoed en kleine elektronica.

Start-, verlichtings- en ontstekingsbatterijen leveren stroom voor het starten, verlichting of ontsteking van voertuigen. Je vindt ze in auto’s en machines zonder elektrische aandrijving.

Batterijen voor lichte vervoermiddelen drijven e-bikes en e-scooters aan. Deze categorie is nieuw in de regelgeving.

Batterijen voor elektrische voertuigen zijn bedoeld voor hybride en elektrische auto’s. Ze hebben meestal een hoge capaciteit.

Industriële batterijen worden gebruikt in industriële processen. Ook batterijen voor energieopslag en vervoer zoals treinen, schepen en vliegtuigen vallen hieronder.

Batterijen ingebouwd in producten

De verordening geldt ook voor batterijen die in producten zijn ingebouwd. Fabrikanten van producten met batterijen moeten dus aan dezelfde regels voldoen.

Dit raakt veel bedrijven, zoals fabrikanten van elektrische voertuigen, energieopslagsystemen en elektronische apparaten.

Producten met batterijen moeten voldoen aan dezelfde eisen als losse batterijen. Denk aan etikettering, veiligheid en recycling-informatie.

De regels gelden voor de hele levenscyclus van de batterij. Vanaf het ontwerp en de productie tot gebruik en recycling.

Ook als batterijen onderdeel zijn van een groter product, blijven alle verplichtingen gelden.

Belangrijkste juridische verplichtingen voor fabrikanten

Fabrikanten hebben de zwaarste juridische last onder de nieuwe regels. Ze moeten vanaf augustus 2024 voldoen aan strikte eisen voor conformiteit, documentatie, markering en duurzaamheid.

Conformiteitsbeoordeling en technische documentatie

Fabrikanten voeren een uitgebreide conformiteitsbeoordeling uit voordat ze batterijen op de markt brengen. Zo tonen ze aan dat hun producten aan alle eisen voldoen.

De technische documentatie vormt de basis van deze beoordeling. Hierin staat informatie over ontwerp, productie en prestaties van de batterij.

Vereiste documentatie:

• Ontwerptekeningen en specificaties

• Testresultaten en veiligheidsrapporten

• Productieprocessen en kwaliteitscontroles

• Risicobeoordelingen en gebruiksinstructies

Fabrikanten bewaren deze documentatie tien jaar. Toezichthouders kunnen hier altijd om vragen.

Bij elk ontwerp- of productieverschil moet de beoordeling opnieuw. Alleen zo blijf je voldoen aan de regelgeving.

CE-markering en EU-conformiteitsverklaring

De CE-markering is verplicht voor alle batterijen die onder de verordening vallen. Je mag de markering pas aanbrengen na een geslaagde conformiteitsbeoordeling.

De markering moet goed zichtbaar zijn op de batterij zelf. Kan dat niet? Zet het dan op de verpakking of in de bijgevoegde documenten.

EU-conformiteitsverklaring bevat:

• Identificatie van de fabrikant

• Beschrijving van de batterij

• Verwijzing naar toegepaste normen

• Handtekening van een bevoegde persoon

Deze verklaring stel je op in de officiële taal van het land van verkoop. Houd de verklaring beschikbaar voor toezichthouders.

Eisen aan etikettering en informatievoorziening

Fabrikanten moeten hun batterijen voorzien van duidelijke etiketten en informatie. Deze eisen gelden stapsgewijs tussen 2024 en 2027.

Vanaf augustus 2025:

• Symbool voor gescheiden inzameling

• Capaciteitsinformatie voor oplaadbare batterijen

• Waarschuwingslabels bij gevaarlijke stoffen

Vanaf februari 2027:

• QR-code met productinformatie

• Batterijpaspoort voor bepaalde categorieën

• Uitgebreide duurzaamheidsinformatie

De informatie moet in begrijpelijke taal staan. Consumenten moeten snappen hoe ze batterijen veilig gebruiken en afvoeren.

Fabrikanten leveren ook gebruiksinstructies. Hierin staat veiligheidsinformatie en advies over correct gebruik.

Duurzaamheids- en veiligheidseisen

De verordening stelt strenge eisen aan duurzaamheid en veiligheid. Deze verschillen per batterijcategorie en worden de komende jaren strenger.

Veiligheidseisen:

• Beperkingen op gevaarlijke stoffen zoals lood

• Temperatuur- en drukbestendigheid

• Bescherming tegen kortsluiting

• Veilige afvoer van gassen

Duurzaamheidseisen richten zich op prestaties over de levenscyclus. Vanaf 2025 stel je als fabrikant een koolstofvoetafdrukverklaring op voor bepaalde batterijen.

Prestatie-eisen gelden voor:

• Oplaadbare industriële batterijen (vanaf augustus 2024)
• Draagbare batterijen (vanaf augustus 2028)

Fabrikanten moeten aantonen dat hun batterijen aan minimale levensduurvereisten voldoen. Dat helpt afval verminderen en stimuleert duurzaam gebruik.

Verplichtingen voor importeurs en andere marktdeelnemers

Importeurs registreren zich bij Nederlandse autoriteiten en voldoen aan strikte controle-eisen. Distributeurs houden toezicht en moeten klanten goed informeren.

Registratie en toelatingsprocedures

Importeurs van voertuigen met batterijen moeten zich vanaf 18 augustus 2025 registreren bij Rijkswaterstaat Leefomgeving. Zonder registratie mag je geen voertuigen met batterijen op de markt brengen.

De registratieplicht geldt voor alle professionele importeurs van elektrische voertuigen. Ook als je gebruikte elektrische auto’s of hybrides importeert, moet je je registreren.

Goedkeuringsprocedure: Importeurs moeten aantonen dat ze aan alle wettelijke eisen voldoen. Denk aan bewijs van een goed inzamelings- en recyclingsysteem voor batterijen aan het einde van hun levensduur.

Heb je geen registratie? Dan mag je geen voertuigen met batterijen verkopen. Zo blijven alleen bedrijven die hun verantwoordelijkheden nemen actief op de markt.

Verplichtingen bij distributie en verkoop

Importeurs moeten eerst nagaan of fabrikanten aan hun verplichtingen hebben voldaan voordat ze batterijen op de markt brengen. Dit houdt in dat ze technische documentatie, CE-markering en veiligheidsinformatie controleren.

Als importeurs gebreken vinden, mogen ze de batterijen niet verkopen. Bij risico’s moeten ze direct de markttoezichtautoriteiten op de hoogte brengen.

Distributeurs hebben vergelijkbare controleverplichtingen. Ze moeten nagaan of fabrikanten en importeurs aan hun verplichtingen voldoen voordat ze batterijen aanbieden.

Contactgegevens moeten importeurs vermelden op de batterij, de verpakking of bijgevoegde documentatie. Distributeurs hoeven dit niet te doen.

Beide partijen zijn verantwoordelijk voor correcte opslag- en vervoersomstandigheden. Ze moeten ook corrigerende maatregelen nemen als ze niet-conforme batterijen ontdekken die al verkocht zijn.

Informatievoorziening richting eindgebruiker

Importeurs en distributeurs moeten zorgen dat eindgebruikers duidelijke informatie krijgen over batterijgebruik en veiligheid. Die informatie hoort begrijpelijk te zijn.

Veiligheidsinstructies moeten helder maken hoe je batterijen veilig gebruikt. Ook uitleg over afvalverwerking is verplicht.

QR-codes worden vanaf 18 februari 2027 verplicht op batterijen. Via deze codes krijg je toegang tot uitgebreide productinformatie en gebruiksaanwijzingen.

Batterijpaspoorten zijn vanaf februari 2027 vereist voor bepaalde batterijtypen. Importeurs en distributeurs moeten zorgen dat klanten toegang hebben tot deze digitale documenten.

Gescheiden inzameling moet duidelijk zijn via het juiste symbool op batterijen. Klanten moeten weten waar ze oude batterijen kunnen inleveren.

Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en circulaire economie

De nieuwe batterijenrichtlijn legt stevige verplichtingen op aan producenten en importeurs binnen het kader van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Deze regels zijn bedoeld om een circulaire economie te stimuleren waarin fabrikanten verantwoordelijk zijn voor de hele levenscyclus van batterijen.

UPV-verplichtingen en registratie

Producenten en importeurs die batterijen voor het eerst op de Nederlandse markt brengen, vallen onder uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Ze moeten zich registreren en voldoen aan de wettelijke plichten voor inzameling en recycling.

Registratie is verplicht vóórdat batterijen op de markt komen. Je kunt kiezen voor individuele registratie of aansluiten bij een collectief systeem.

Belangrijkste verplichtingen:

• Registratie bij bevoegde autoriteiten
• Rapportage over geplaatste hoeveelheden
• Financiële zekerheid stellen
• Administratieve gegevens bijhouden

Producentenorganisaties mogen namens individuele producenten optreden. Dat maakt het voor kleinere bedrijven die batterijen importeren een stuk makkelijker.

Beheer van afgedankte batterijen

Producenten en importeurs draaien financieel op voor het beheer van afgedankte batterijen. Deze verplichting geldt voor de hele productcategorie waarin ze actief zijn.

Het beheer bestaat uit inzameling, transport en verwerking van gebruikte batterijen. Bedrijven moeten zorgen voor milieuvriendelijke verwerking volgens de richtlijn.

Beheeractiviteiten:

• Inzamelpunten organiseren
• Retourlogistiek opzetten
• Contracten sluiten met verwerkingsbedrijven
• Verwerkingsprocessen monitoren

De kosten voor dit beheer liggen bij de producenten. Dat stimuleert ontwerp voor recycling en het gebruik van duurzamere materialen.

Inzamelingsdoelstellingen en recycling

De batterijenverordening stelt duidelijke inzamelingsdoelstellingen vast. Producenten moeten bijdragen aan het behalen van deze doelen binnen hun productcategorie.

Voor draagbare batterijen geldt een inzamelingsdoelstelling van 65% van het gemiddelde gewicht dat de afgelopen drie jaar op de markt is gebracht. Industriële batterijen hebben andere doelstellingen.

Recyclingvereisten per batterijtype:

De recyclingprocessen moeten voldoen aan technische normen. Producenten moeten aantonen dat batterijen op de juiste manier worden verwerkt.

Gebruik van gerecycleerde materialen

De circulaire economie vraagt om minimale percentages gerecycleerde materialen in nieuwe batterijen. Deze eisen gaan stapsgewijs omhoog.

Vanaf 2031 moeten lithium-ion batterijen minimaal 6% gerecycleerd lithium, 6% nikkel en 12% kobalt bevatten. Die percentages stijgen in latere jaren.

Minimumpercentages gerecycleerde materialen (2031):

• Lithium: 6%
• Nikkel: 6%
• Kobalt: 12%
• Lood: 85%

Producenten moeten de herkomst van materialen kunnen aantonen. Vaak is certificering door onafhankelijke partijen nodig om naleving te bewijzen.

Deze eisen zorgen voor investeringen in recyclingtechnologie. Ze maken de batterijketen minder afhankelijk van nieuwe grondstoffen.

Traceerbaarheid, rapportage en digitalisering

De Batterijenverordening stelt hoge eisen aan digitale documentatie en tracking. Fabrikanten en importeurs moeten uitgebreide gegevens verzamelen en delen via gestandaardiseerde systemen.

Batterijpaspoort en digitale identificatie

Het Batterijpaspoort wordt vanaf 18 februari 2027 verplicht voor industriële batterijen boven 2 kWh, batterijen voor elektrische voertuigen en lichte vervoermiddelen. Dit digitale document krijgt een QR-code die zichtbaar en onuitwisbaar op de batterij moet staan.

Het paspoort bevat technische informatie zoals:

• Fabrikantgegevens: naam, productielocatie en -datum
• Chemische samenstelling: inclusief kritieke grondstoffen en gevaarlijke stoffen
• Prestaties: capaciteit, spanning, vermogensgrenzen en energie-efficiëntie
• Levensduur: verwachte gebruiksduur en garantiebeleid

Fabrikanten moeten zorgen dat eindgebruikers gratis toegang krijgen. Het systeem moet compatibel zijn met andere digitale productpaspoorten volgens gestandaardiseerde formats.

De gegevensopslag blijft veilig en beschikbaar, zelfs als de fabrikant stopt. Externe dataopslagservices mogen de informatie niet verkopen of hergebruiken voor andere doeleinden.

CO2-voetafdruk en transparantie

Batterijproducenten moeten de CO2-voetafdruk van het volledige productieproces rapporteren. Deze verplichting geldt voor alle batterijen die onder het Batterijpaspoort vallen, ook voor batterijen voor elektrische voertuigen.

De rapportage omvat het aandeel gerecyclede en hernieuwbare materialen in de batterij. Fabrikanten moeten deze gegevens verzamelen vanaf de grondstofwinning tot en met de productie.

Belangrijke elementen:

• Energieverbruik tijdens productie
• Transport en logistiek
• Materiaalherkomst en recycling-inhoud
• Emissies uit het productieproces

Deze transparantie helpt consumenten en bedrijven bij het maken van duurzame keuzes.

Traceerbaarheid in de keten

Importeurs en fabrikanten moeten volledige traceerbaarheid garanderen van grondstof tot eindproduct. Ze moeten elke stap in de toeleveringsketen van batterijen documenteren.

De verordening eist dat bedrijven de herkomst van kritieke materialen zoals lithium, kobalt en koper kunnen aantonen. Vooral voor batterijen voor elektrische voertuigen is dat belangrijk.

Registratie verplichtingen:

• Leveranciers en hun locaties
• Transportroutes en methoden
• Verwerkingsstappen en certificeringen
• Kwaliteitscontroles en testresultaten

Bedrijven moeten deze informatie beschikbaar houden voor markttoezichthouders en bevoegde autoriteiten. Niet-naleving kan leiden tot terugroepingen of verlies van markttoegang binnen de EU.

Sancties en toezicht op naleving

Lidstaten kunnen administratieve boetes tot miljoenen euro’s opleggen aan bedrijven die de batterijverordening overtreden. De sancties lopen uiteen van waarschuwingen tot handelsverboden en strafrechtelijke maatregelen, afhankelijk van de ernst van de overtreding.

Toezichthouders en handhaving

Elke EU-lidstaat wijst nationale toezichthouders aan voor de handhaving van de batterijverordening. In Nederland houdt de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) toezicht op product compliance.

Toezichthouders controleren of fabrikanten en importeurs aan alle verplichtingen voldoen. Ze voeren inspecties uit bij bedrijven en bekijken documentatie zoals conformiteitsverklaringen en technische dossiers.

Bij vermoedens van overtredingen starten toezichthouders een formeel onderzoek. Ze kunnen documenten opvragen en bedrijfspanden betreden voor controles.

Het handhavingsproces begint meestal met een waarschuwing aan het bedrijf. De onderneming krijgt dan tijd om overtredingen te herstellen en corrigerende maatregelen te nemen.

Gevolgen bij niet-naleving

Administratieve boetes zijn de voornaamste sancties onder de productregelgeving. Lidstaten kunnen boetes uitdelen tot 4% van de jaaromzet bij ernstige overtredingen.

De hoogte van die boetes? Die hangt af van een paar dingen:

• Ernst van de overtreding
• Duur van de schending
• Bedrijfsomvang van de overtreder
• Mate van opzet of nalatigheid

Handelsverboden kunnen ook als sanctie opgelegd worden. Bedrijven mogen dan tijdelijk geen batterijen verkopen in de EU, totdat ze weer aan de regels voldoen.

Andere sancties zijn bijvoorbeeld:

• Intrekking van vergunningen
• Gedwongen terugroepacties
• Stillegging van bedrijfsactiviteiten

Bij herhaaldelijke overtredingen kunnen er strafrechtelijke gevolgen zijn. Denk aan gevangenisstraf voor leidinggevenden of extra hoge boetes.

Belang van juridische ondersteuning

Gespecialiseerde juristen kunnen bedrijven echt helpen bij het opzetten van compliance programma’s. Zij kennen de complexe eisen en zien risico’s vaak al voordat er problemen ontstaan.

Juridische adviseurs interpreteren de regelgeving, die soms behoorlijk onduidelijk is. Ze zorgen dat bedrijven hun verplichtingen niet missen.

Komt er een handhavingsactie? Dan is juridische bijstand onmisbaar. Advocaten kunnen bedrijven bijstaan tijdens onderzoeken en helpen bij het opstellen van een goed verweer.

Het klinkt misschien als een open deur, maar preventieve juridische ondersteuning is meestal goedkoper dan achteraf reageren op sancties. Bedrijven die vroeg investeren in juridisch advies, besparen zichzelf vaak een hoop ellende.

Juridische experts kunnen medewerkers trainen over compliance eisen. Zo weet iedereen binnen het bedrijf waar de risico’s liggen en wie waarvoor verantwoordelijk is.

Veelgestelde Vragen

Fabrikanten en importeurs hebben specifieke juridische verplichtingen onder de nieuwe batterijverordening. Hier komen de praktische eisen aan bod voor registratie, documentatie, milieunormen en recycling.

Welke nieuwe juridische eisen stelt de batterijverordening aan fabrikanten?

Fabrikanten moeten zich inschrijven in het nieuwe batterijenregister van Rijkswaterstaat. Dit geldt voor alle producenten van batterijen in de vijf categorieën.

Ze moeten een aanvraagformulier invullen voor goedkeuring. De procedure checkt of ze hun producentenverantwoordelijkheid serieus nemen.

Fabrikanten zijn verantwoordelijk voor de hele levenscyclus van hun batterijen. Dat loopt van ontwerp en productie tot inzameling en recycling.

Voor industriële batterijen geldt sinds 18 augustus 2025 een individuele aanvraagplicht. Dat kan flinke financiële en juridische risico’s met zich meebrengen.

Hoe verandert de importregelgeving voor batterijen onder de nieuwe verordening?

Importeurs moeten controleren of fabrikanten hun verplichtingen nakomen. Ze kijken naar de technische documentatie.

Alle batterijen die in de EU verkocht worden, moeten een CE-markering hebben. Producten zonder die markering mogen de markt niet op.

Importeurs moeten zich individueel registreren in het batterijenregister. Sluiten ze zich aan bij een collectieve inzamelorganisatie, dan wordt het proces wat makkelijker.

Ze moeten gegevens bijhouden over de import en verkoop van batterijen. Die informatie is nodig voor de registratie.

Wat zijn de belangrijkste verplichtingen voor fabrikanten onder de herziene batterijwetgeving?

Fabrikanten regelen zelf de inzameling en verwerking van hun batterijen. Tenzij ze meedoen aan een collectief systeem.

Ze moeten voldoen aan nieuwe eisen voor de hele levenscyclus van batterijen. Het gaat om ontwerp, productie, gebruik en recycling.

Ondernemers die batterijen op de Europese markt brengen, leveren een correct batterijpaspoort aan. Dit is verplicht voor elke batterij die onder die regeling valt.

Fabrikanten zorgen ook dat er duidelijke instructies en veiligheidsinformatie beschikbaar zijn. Die documentatie moet altijd aanwezig zijn.

Aan welke milieunormen moeten importeurs voldoen bij de invoer van batterijen?

Importeurs moeten erop letten dat batterijen voldoen aan de nieuwe milieueisen. Die regels beperken de milieuschade van batterijen zoveel mogelijk.

Ze checken of batterijen voldoen aan de juiste recyclingnormen. Dat hoort bij de producentenverantwoordelijkheid.

Alle batterijen moeten voldoen aan de nieuwe Europese standaarden voor duurzaamheid. De oude batterijrichtlijn uit 2006 is dus verleden tijd.

Importeurs dragen ook verantwoordelijkheid voor het naleven van de EPR-regels. Die regels gelden vanaf augustus 2025.

Hoe moeten fabrikanten voldoen aan de nieuwe richtlijnen voor batterijrecycling?

Fabrikanten sluiten zich aan bij bestaande collectieve inzamelsystemen als dat kan. Voor draagbare batterijen is dat Stichting OPEN.

Voor industriële batterijen bestaat er nog geen collectieve oplossing. Fabrikanten maken dan individuele afspraken of wachten op een collectief systeem.

Ze zijn financieel verantwoordelijk voor de recycling van hun batterijen. Dat geldt voor hun hele batterijcategorie.

Fabrikanten zorgen voor goede inzameling en verwerking. Die verplichting is wettelijk vastgelegd in de nieuwe verordening.

Welke documentatie is vereist voor het aantonen van naleving van de batterijverordening?

Fabrikanten en importeurs moeten technische documentatie opstellen en die ook paraat hebben. Dit gaat om veiligheidsinformatie en eenvoudige instructies voor gebruik.

Ze houden gegevens bij over import, verkoop en verwerking van batterijen. Je hebt deze info nodig voor registratie bij het batterijenregister.

Voor bepaalde categorieën batterijen geldt een batterijpaspoort. Dat document moet gewoon compleet en correct zijn.

Bedrijven moeten aantonen dat ze hun producentenverantwoordelijkheid serieus nemen. Dat laten ze zien via de goedkeuringsprocedure bij Rijkswaterstaat.