Opzeggen van een overeenkomst: Zo doe je het goed

Een overeenkomst correct opzeggen. Het klinkt misschien als een formaliteit, maar in de praktijk is het veel meer dan alleen een briefje sturen. Het draait om het kennen van je rechten en de voorwaarden waarbinnen je handelt. Een goede opzegging kan je een hoop gedoe, onverwachte kosten en juridische hoofdpijn besparen.

De basis voor een succesvolle opzegging

Voordat je ook maar een e-mail begint te typen, is de eerste en belangrijkste stap: duik in je huidige overeenkomst. Geen enkel contract is hetzelfde, en de manier waarop je het kunt beëindigen, hangt volledig af van de afspraken die destijds zijn gemaakt. Je moet dus echt even de “kleine lettertjes” doorspitten.

Die voorwaarden, vaak weggestopt in de algemene voorwaarden, zijn in feite je routekaart. Ze bevatten de specifieke regels die de andere partij heeft opgesteld voor het beëindigen van het contract. Let daarbij vooral op de clausules over de opzegtermijn en de vereiste vorm van opzeggen. Moet het schriftelijk, per aangetekende post, of volstaat een e-mail?

Contract voor bepaalde of onbepaalde tijd

Een cruciaal verschil zit in het type contract dat je hebt. Dit bepaalt voor een groot deel je flexibiliteit.

• Contract voor onbepaalde tijd: Dit is een doorlopend contract zonder einddatum, zoals je telefoonabonnement of een arbeidsovereenkomst. Deze kun je doorgaans opzeggen, zolang je je maar aan de afgesproken opzegtermijn houdt.
• Contract voor bepaalde tijd: Dit contract heeft een duidelijke begin- en einddatum. Denk aan een jaarabonnement op de sportschool of een projectcontract voor zes maanden. In principe zit je hieraan vast tot de einddatum, tenzij er expliciet een mogelijkheid tot tussentijds opzeggen in de overeenkomst is opgenomen.

Een praktijkvoorbeeld: je hebt een jaarcontract bij een streamingdienst. Na zeven maanden wil je ervan af. Als het contract geen clausule voor tussentijdse opzegging bevat, ben je contractueel verplicht om tot het einde van het jaar te blijven betalen.

Opzeggen, ontbinden of wederzijds goedvinden?

De termen lijken misschien op elkaar, maar juridisch gezien zijn er grote verschillen in betekenis en gevolgen. Het is essentieel dat je de juiste weg kiest voor jouw specifieke situatie.

Een veelgemaakte fout is het willen ‘opzeggen’ van een contract omdat de andere partij zijn afspraken niet nakomt. In zo’n scenario is ‘ontbinden’ vaak de correcte juridische stap, wat hele andere rechten en plichten met zich meebrengt.

Laten we de drie belangrijkste methoden even op een rij zetten:

• Opzeggen: Dit is een eenzijdige actie om een doorlopende overeenkomst te stoppen. Je hoeft geen reden op te geven, zolang je je maar aan de opzegtermijn houdt. Simpel en doeltreffend voor doorlopende contracten.
• Ontbinden: Dit doe je als de tegenpartij zijn verplichtingen niet nakomt, ook wel wanprestatie genoemd. Een klassiek voorbeeld is een leverancier die de bestelde goederen niet levert. Ontbinding kan vaak met terugwerkende kracht, wat betekent dat al gedane prestaties ongedaan gemaakt moeten worden.
• Beëindigen met wederzijds goedvinden: Hierbij spreken beide partijen af om het contract te beëindigen. Dit is vaak de meest pragmatische oplossing, zeker bij contracten voor bepaalde tijd die je toch eerder wilt stoppen. Stel, je hebt een freelance-opdracht voor een jaar, maar het project blijkt na acht maanden al klaar. Samen kun je besluiten de overeenkomst te stoppen. Zorg er wel voor dat je dit altijd schriftelijk vastlegt in een zogeheten beëindigingsovereenkomst om misverstanden te voorkomen.

De juiste opzegtermijn en vormvereisten bepalen

Een van de meest gemaakte fouten bij het opzeggen van een overeenkomst? De opzegtermijn missen. Het is een klassieke valkuil die vaak leidt tot een ongewenste en kostbare stilzwijgende verlenging. Het bepalen van de correcte termijn is dus cruciaal voor een succesvolle beëindiging.

De eerste plek waar je moet kijken, is altijd je contract en de bijbehorende algemene voorwaarden. Hierin staat vrijwel zeker een specifieke clausule over de opzegtermijn en de manier waarop je moet opzeggen. Vind je hier niets? Dan val je mogelijk terug op wettelijke regels of een cao.

Waar vind je de opzegtermijn?

Je zoektocht naar de juiste termijn begint bij de bron. Afhankelijk van het type contract moet je op verschillende plekken kijken.

• Het contract zelf: De meeste overeenkomsten, zoals een huurcontract of een zakelijk servicecontract, bevatten een specifiek artikel over de duur en beëindiging.
• Algemene voorwaarden: Soms wordt verwezen naar de “kleine lettertjes”. Zorg dat je deze goed doorleest, want hier staan vaak de details over de opzegprocedure.
• De cao (Collectieve Arbeidsovereenkomst): Vooral bij arbeidsovereenkomsten kan een cao een afwijkende, vaak langere, opzegtermijn voorschrijven dan de wettelijke standaard.
• De wet: Als er contractueel niets is vastgelegd, geldt de wettelijke opzegtermijn. Voor een arbeidsovereenkomst varieert die meestal van één tot vier maanden. Meer informatie over het beëindigen van een arbeidsovereenkomst vind je op de website van de Rijksoverheid.

Om je een idee te geven van de gebruikelijke termijnen, hebben we een overzicht gemaakt. Let wel, dit zijn standaarden; je eigen contract is altijd leidend.

Standaard opzegtermijnen per type overeenkomst

Een overzicht van veelvoorkomende wettelijke en contractuele opzegtermijnen voor verschillende soorten overeenkomsten in Nederland.

Deze tabel dient als richtlijn. Controleer altijd de specifieke documenten die op jouw situatie van toepassing zijn om zeker te zijn van de juiste termijn.

De vorm van je opzegging

Naast de termijn zijn er ook vormvereisten. Moet je opzeggen per post of is een e-mail voldoende? Hoewel een e-mail vaak is toegestaan, biedt het niet altijd de zekerheid die je nodig hebt.

Denk aan dit praktijkvoorbeeld: je zegt je sportschoolabonnement op via een simpele e-mail, maar de sportschool beweert deze nooit te hebben ontvangen. Zonder lees- of ontvangstbevestiging sta je juridisch zwak. De automatische incasso’s lopen door en de bewijslast ligt bij jou.

Tip uit de praktijk: Kies altijd voor een methode die je een bewijs van verzending én ontvangst geeft. Een aangetekende brief is de meest zekere optie, omdat de handtekening van de ontvanger als onweerlegbaar bewijs dient.

Een digitale aangetekende e-mail is een modern alternatief dat ook juridische bewijskracht biedt. Wat je ook kiest, vraag in je opzegging expliciet om een schriftelijke bevestiging van ontvangst en de definitieve einddatum van het contract.

Dit eenvoudige verzoek kan een hoop discussie achteraf voorkomen. Krijg je binnen een week of twee geen reactie? Stuur dan een herinnering. Hiermee bouw je een sterk dossier op en laat je zien dat je proactief handelt.

Een waterdichte opzegbrief opstellen

Een heldere en ondubbelzinnige opzegbrief is je beste verdediging tegen misverstanden en discussies achteraf. Of je nu kiest voor een e-mail of een klassieke brief per post, de structuur en inhoud zijn allesbepalend voor de effectiviteit. Het doel is simpel: laat geen enkele ruimte voor interpretatie.

De basis van een sterke opzegging begint al bij de adressering. Zorg ervoor dat je de volledige en correcte naam van de andere partij gebruikt. Denk ook aan de juiste afdeling, zoals ‘klantenservice’ of ‘crediteurenadministratie’, en het vestigingsadres. Dit kleine detail voorkomt dat je brief intern verdwaalt en kostbare tijd verloren gaat.

Onmisbare elementen in je opzegging

Om je opzegging juridisch sluitend en vooral duidelijk te maken, moet je een aantal vaste onderdelen opnemen. Het weglaten van een van deze elementen kan in de praktijk leiden tot vertraging of, in het ergste geval, een ongeldige opzegging. Zorg er dus voor dat je de volgende informatie altijd vermeldt:

• Jouw volledige gegevens: Naam, adres, postcode en woonplaats.
• De gegevens van de ontvanger: De correcte naam en het adres van het bedrijf of de persoon.
• Een duidelijke onderwerpregel: Bijvoorbeeld: “Betreft: Opzegging overeenkomst [naam contract] met contractnummer [nummer]”. Dit helpt de ontvanger direct te zien waar het over gaat.
• Relevante contractdetails: Vergeet nooit je klantnummer, contractnummer of polisnummer te noemen. Hiermee kan de ontvanger jouw dossier snel terugvinden.
• De expliciete opzeggingsverklaring: Wees direct en helder. Gebruik een zin als: “Hierbij zeg ik mijn [type] abonnement met contractnummer [nummer] per [datum] op.”
• Verwijzing naar de opzegtermijn: Geef aan per welke datum je opzegt, rekening houdend met de geldende termijn. Bijvoorbeeld: “…met inachtneming van de contractuele opzegtermijn van één maand.”

Door deze structuur aan te houden, weet de ontvanger precies wat je bedoeling is en heeft hij alle informatie om het opzeggen van de overeenkomst correct te verwerken.

Voorbeeld opzegbrief

Hieronder staat een praktisch voorbeeld dat je direct kunt aanpassen voor jouw eigen situatie. Dit format werkt prima voor zowel een e-mail als een fysieke brief.

[Jouw Voornaam Achternaam]
[Jouw Straat en Huisnummer]
[Jouw Postcode en Woonplaats]
[Jouw E-mailadres]
[Jouw Telefoonnummer]

[Naam Bedrijf/Organisatie]
T.a.v. de directie / afdeling klantenservice
[Straat en Huisnummer Bedrijf]
[Postcode en Plaats Bedrijf]

Betreft: Opzegging overeenkomst met contractnummer [Jouw contract- of klantnummer]

[Plaats], [Datum]

Geachte heer/mevrouw,

Middels dit schrijven wil ik mijn overeenkomst met contractnummer [Jouw contract- of klantnummer] beëindigen. Ik zeg op met inachtneming van de geldende opzegtermijn, per de eerstvolgende mogelijke datum.

Ik verzoek u vriendelijk om mij een schriftelijke bevestiging van deze opzegging te sturen, waarin u de definitieve einddatum van de overeenkomst vermeldt. Deze bevestiging zie ik graag binnen 14 dagen tegemoet.

Tevens verzoek ik u de eventuele automatische incasso per de einddatum van het contract te beëindigen en mijn persoonsgegevens conform de AVG-wetgeving uit uw systemen te verwijderen.

Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Met vriendelijke groet,

[Handtekening (bij een fysieke brief)]

[Jouw Voornaam Achternaam]

Vraag altijd om een bevestiging

Misschien wel de belangrijkste zin in het bovenstaande voorbeeld is het verzoek om een schriftelijke bevestiging. Dit is jouw bewijs. Het toont aan dat je opzegging niet alleen is verstuurd, maar ook daadwerkelijk is ontvangen en in behandeling is genomen.

Zonder deze bevestiging blijf je in het ongewisse. Krijg je na een week of twee nog steeds geen reactie? Wees dan proactief. Neem zelf contact op en stuur een herinnering. Dit voorkomt vervelende verrassingen achteraf en zorgt ervoor dat je een sluitend dossier hebt.

Wanneer je een contract kunt ontbinden

Soms is simpelweg opzeggen niet de juiste route, zeker niet als de andere partij de afspraken niet nakomt. In zo’n situatie spreken we niet van opzeggen, maar van ontbinden. Dit is een krachtig juridisch middel dat je kunt inzetten bij wanprestatie.

Wanprestatie klinkt misschien zwaar, maar het betekent niets meer dan dat een partij de afspraken uit het contract niet, niet op tijd of niet correct nakomt. Voordat je die stap kunt zetten, is er echter bijna altijd een cruciale tussenstap nodig: de ingebrekestelling.

De rol van de ingebrekestelling

Een ingebrekestelling is in feite een formele, schriftelijke waarschuwing. Je geeft de nalatige partij een laatste, redelijke termijn om alsnog te doen wat was afgesproken. Pas als die termijn voorbij is en er nog steeds niets is gebeurd, is de andere partij officieel ‘in verzuim’. Vanaf dat moment heb je het recht om de overeenkomst te ontbinden.

Stel, je hebt een webdesigner ingehuurd. De deadline voor je nieuwe website was 1 april. Het is nu 15 april, de site is niet af en de designer reageert amper op je mails. Wat nu?

• Verkeerde aanpak: Een boze mail sturen met de woorden “ik ontbind onze overeenkomst”. Juridisch gezien is dit veel te kort door de bocht en kan het je later in de problemen brengen.
• Correcte aanpak: Een aangetekende brief versturen. Daarin geef je de designer een laatste termijn van, bijvoorbeeld, 14 dagen om de website werkend op te leveren. Je vermeldt duidelijk dat je de overeenkomst zult ontbinden als de deadline opnieuw wordt gemist.

Het is een hardnekkig misverstand dat je voor ontbinding altijd naar de rechter moet. Dat is gelukkig niet waar. De wet staat toe dat je een contract buitengerechtelijk – dus zonder rechter – ontbindt via een schriftelijke verklaring. Een (aangetekende) brief of e-mail is hiervoor voldoende.

Wat zijn de gevolgen van ontbinding?

Wanneer je een overeenkomst rechtsgeldig ontbindt, heeft dat serieuze gevolgen. Het hoofddoel is om beide partijen terug te brengen naar de situatie van vóór het contract. Dit heet de ongedaanmakingsverplichting.

Concreet betekent dit in ons voorbeeld:

• De webdesigner hoeft de website niet meer af te maken en te leveren.
• Jij hoeft de afgesproken prijs niet meer te betalen.
• Heb je al een aanbetaling gedaan? Dan moet de designer deze volledig terugstorten.

Naast deze ongedaanmaking kan er ook recht ontstaan op een schadevergoeding. Als jij bijvoorbeeld aantoonbaar omzet bent misgelopen doordat je website niet op tijd online was, kun je deze schade proberen te verhalen op de webdesigner. Regelgeving, zoals gepubliceerd in de Staatscourant, bevestigt dat partijen bij een tekortkoming de overeenkomst schriftelijk mogen ontbinden, mits de tekortkoming serieus genoeg is en de schuldenaar in verzuim verkeert. Meer over deze specifieke wettelijke bepalingen kun je direct nalezen. Het is essentieel dat je dit proces – van wanprestatie tot ontbinding – goed begrijpt om je recht te halen als een samenwerking de verkeerde kant op gaat.

Valkuilen bij zakelijke en overheidscontracten

Een zakelijke overeenkomst of een contract met de overheid beëindigen is echt iets anders dan je sportschoolabonnement opzeggen. Hier heb je te maken met specifieke branchevoorwaarden of wettelijke kaders die, als je niet oppast, flinke financiële en juridische gevolgen kunnen hebben. Een te snelle of ondoordachte aanpak kan je als ondernemer duur komen te staan.

Deze contracten zijn zelden een standaard A4’tje. Ze staan vaak vol met complexe clausules over intellectueel eigendom, geheimhouding en aansprakelijkheid die ook na de einddatum nog doorlopen. Een veelgemaakte fout is denken dat je met het betalen van de laatste factuur van alle verplichtingen af bent.

Financiële verplichtingen na opzegging

Anders dan bij een simpel consumentenabonnement, kan bij het opzeggen van een zakelijke overeenkomst de plicht ontstaan om meer te vergoeden dan alleen het werk dat al is geleverd. Vooral bij langlopende opdrachten moet je er rekening mee houden dat de leverancier al kosten heeft gemaakt met het oog op de toekomst.

Stel je voor: je hebt een softwareontwikkelaar ingehuurd die voor jouw project specifieke, dure licenties heeft aangeschaft. Of een marketingbureau dat al media-aankopen heeft gedaan voor campagnes in de komende maanden. Als jij dan het contract opzegt, is de kans groot dat je verplicht bent om deze al gemaakte kosten te vergoeden, ook al heb je het eindproduct nog niet in handen. Dit principe is er om de investeringen van de dienstverlener te beschermen.

Een cruciaal punt bij opzeggen is dat de financiële eindstreep vaak verder ligt dan de contractuele einddatum. Wees voorbereid op een afrekening van reeds gemaakte kosten en verplichtingen die de leverancier is aangegaan, vertrouwend op het voortduren van de samenwerking.

Contracten met de overheid en aanbestedingen

Zaken doen met de overheid? Dan gelden er weer heel andere spelregels. Veel contracten voor diensten vallen onder de Algemene Rijksvoorwaarden voor het verstrekken van Opdrachten tot het verrichten van Diensten, beter bekend als de ARVODI. Deze voorwaarden regelen het opzegproces tot in de kleinste details.

Bij het opzeggen van een dienstenovereenkomst onder de ARVODI-2025, bijvoorbeeld, moet de opdrachtgever een redelijke vergoeding betalen voor het al verrichte werk én voor toekomstige verplichtingen. Bij Europese aanbestedingen wordt het nog complexer. Bepaalde uitsluitingsgronden in de Aanbestedingswet 2012 kunnen zelfs reden zijn voor een onmiddellijke opzegging of ontbinding van de overeenkomst. Meer over deze verplichtingen en regels vind je op PIANOo.nl.

Bovendien kan bepaald gedrag, zoals een veroordeling voor fraude, een uitsluitingsgrond vormen. Dit geeft de overheid het recht om een lopend contract direct te stoppen en je zelfs voor toekomstige opdrachten uit te sluiten. Zorg dus dat je altijd volledig op de hoogte bent van de specifieke voorwaarden van jouw overheidscontract. Alleen zo kun je financiële risico’s echt minimaliseren.

Veelgestelde vragen over het opzeggen van een overeenkomst

Het opzeggen van een overeenkomst is in theorie eenvoudig, maar in de praktijk duiken er vaak vragen op. Wat als je een termijn mist? Is een appje genoeg? Hieronder ga ik in op een paar van de meest voorkomende kwesties die ik in mijn praktijk tegenkom.

Wat gebeurt er als ik de opzegtermijn misloop?

Het klinkt misschien als een klein detail, maar het missen van de opzegtermijn kan vervelende gevolgen hebben. In de meeste gevallen leidt dit tot een stilzwijgende verlenging van je contract. Dit betekent simpelweg dat je overeenkomst doorloopt, vaak voor eenzelfde periode als de oorspronkelijke (bijvoorbeeld nog een jaar).

Je blijft dan verplicht om te betalen voor de dienst, of het nu een abonnement of huurcontract is, tot het volgende moment waarop je kunt opzeggen. Dit kan tot onverwachte en soms aanzienlijke kosten leiden die je makkelijk had kunnen voorkomen. Wees dus scherp op die data.

Is een mondelinge opzegging ooit geldig?

Juridisch gezien kan een mondelinge afspraak bindend zijn, maar het grote probleem is bewijs. In de praktijk is het bijna onmogelijk om aan te tonen dat je daadwerkelijk mondeling hebt opgezegd. Als de andere partij het ontkent, sta je met lege handen en juridisch extreem zwak.

Zorg daarom altijd voor een schriftelijke methode die je een spoor van bewijs geeft. Denk aan een bewijs van verzending en, nog beter, van ontvangst. Zo voorkom je eindeloze discussies achteraf.

Wat werkt in de praktijk het beste?

• Een aangetekende brief met ontvangstbevestiging is de klassieke, waterdichte methode.
• Een e-mail waarin je expliciet om een lees- en ontvangstbevestiging vraagt.
• Een digitale aangetekende e-mailservice kan ook uitkomst bieden.

Kan ik een contract voor bepaalde tijd eerder opzeggen?

Een contract voor bepaalde tijd, zoals een jaarabonnement, sluit je in principe voor de volle duur af. Tussentijds de overeenkomst opzeggen is dan ook meestal niet mogelijk.

De enige uitzondering is als er een specifieke clausule in het contract staat die dit expliciet toestaat. Zonder zo’n ‘ontsnappingsclausule’ ben je afhankelijk van de welwillendheid van de andere partij. Als zij niet instemmen met een beëindiging met wederzijds goedvinden, zit je vast aan de betalingsverplichting tot de afgesproken einddatum.

Mijn opzegging wordt genegeerd, wat nu?

Krijg je geen reactie? Wacht dan niet te lang af. Als je na een redelijke termijn, zeg een week of twee, nog geen bevestiging hebt, is het tijd voor actie. Stuur proactief een herinnering en verwijs daarin duidelijk naar je eerste bericht en de verzenddatum.

Als je de eerste keer een gewone e-mail stuurde, is het nu slim om zwaarder geschut in te zetten. Stuur de opzegging nog een keer, maar dan per aangetekende post. Dit levert een juridisch ijzersterk ontvangstbewijs op, dat van onschatbare waarde is als de situatie escaleert en je moet bewijzen dat je op tijd hebt gehandeld.