Wanneer u hoort dat de politie of het Openbaar Ministerie (OM) niets met uw zaak doet, voelt dat vaak als een klap in het gezicht. Het betekent meestal dat er onvoldoende bewijs is om het onderzoek voort te zetten of een verdachte te vervolgen. Dit besluit, in juridische termen een ‘sepot’ genoemd, is een teleurstellende maar helaas veelvoorkomende realiteit in ons rechtssysteem.

Uw zaak wordt niet opgepakt: wat nu?

Het bericht dat uw aangifte niet wordt opgepakt, roept direct vragen en onzekerheid op. Waarom wordt er niets met uw zaak gedaan? Dit is geen willekeurige beslissing, maar het resultaat van strenge juridische en praktische afwegingen.

Zie het als een puzzel waarvan essentiële stukjes ontbreken. Zonder concrete aanknopingspunten zoals getuigen, camerabeelden of een duidelijke verdachte, kan de politie de puzzel simpelweg niet leggen. Het onderzoek stopt dan al voordat het goed en wel is begonnen.

De harde realiteit is dat dit bij een groot deel van de aangiftes gebeurt. In Nederland wordt ongeveer de helft van de geregistreerde misdrijven niet onderzocht, puur omdat er te weinig aanknopingspunten zijn. Van de 803.367 misdrijven in 2023 werd maar de helft opgepakt voor onderzoek en slechts 31,0% werd daadwerkelijk opgehelderd. Deze kerncijfers van de politie laten zien hoe cruciaal bewijs en capaciteit zijn.

Een sepot betekent niet dat uw aangifte nutteloos was. Het is een formele vastlegging van het feit en kan in de toekomst belangrijk zijn, bijvoorbeeld voor een verzekeringsclaim of als er toch nieuw bewijs opduikt.

Het is belangrijk om te begrijpen dat een sepotbeslissing vaak voortkomt uit:

• Gebrek aan bewijs: Er zijn simpelweg onvoldoende feiten om een zaak rond te krijgen.
• Capaciteitsproblemen: De politie moet keuzes maken en geeft prioriteit aan zaken met een hogere kans van slagen.
• Geen verdachte in beeld: Zonder een duidelijke verdachte kan er geen vervolging plaatsvinden.

Wanneer de politie of het Openbaar Ministerie (OM) besluit om niet verder te gaan met uw zaak, roept dat vaak vragen op. Waarom gebeurt dit? Het is belangrijk om te weten dat zo’n beslissing, een sepot genoemd, nooit zomaar uit de lucht komt vallen. Er zit altijd een specifieke juridische of praktische reden achter.

Om te begrijpen waarom een zaak wordt gesloten, moeten we onderscheid maken tussen twee hoofdcategorieën: het technisch sepot en het beleidssepot. Die twee klinken misschien ingewikkeld, maar het verschil is eigenlijk heel logisch.

Technisch sepot: als vervolging juridisch onmogelijk is

Een technisch sepot is gebaseerd op harde, objectieve feiten. Simpel gezegd: er is een juridisch struikelblok waardoor vervolging simpelweg niet kán, hoe graag het OM ook zou willen. De meest voorkomende reden is een gebrek aan bewijs.

In Nederland worden helaas veel misdrijven gepleegd zonder dat er duidelijke verdachten, camerabeelden of getuigen zijn. Als zulke ‘opsporingsindicaties’ ontbreken, is de kans klein dat de zaak wordt opgelost. De politie moet keuzes maken met de capaciteit die ze hebben, en zaken met een lage slagingskans belanden daardoor vaak onderop de stapel. Dit is de reden dat bijna de helft van alle geregistreerde misdrijven vroegtijdig wordt gestopt. Meer over de achterliggende cijfers van sepotbeslissingen lees je in rapporten over de invloed van capaciteitstekorten.

Een technisch sepot is geen oordeel over of u gelijk heeft, maar de conclusie dat de juridische puzzel niet compleet te maken is. Er is simpelweg niet genoeg bewijs om tot een veroordeling te kunnen komen.

Andere redenen voor een technisch sepot zijn bijvoorbeeld:

• Het feit is niet strafbaar: Wat u heeft aangegeven, is volgens de wet geen misdrijf.
• De verdachte is onvindbaar: Ondanks alle inspanningen kan de verdachte niet worden gevonden.
• De verdachte is overleden: Een overleden persoon kan uiteraard niet worden vervolgd.

Beleidssepot: een strategische keuze van het OM

Dan is er nog het beleidssepot. In deze situatie is vervolging juridisch gezien wél mogelijk. Er is misschien genoeg bewijs en de dader is bekend. Toch besluit het OM om er vanaf te zien. Waarom? Dit heeft te maken met het opportuniteitsbeginsel: het OM heeft de vrijheid om te bepalen of vervolgen in een specifiek geval wel wenselijk en doelmatig is.

Een beleidssepot kan worden toegepast bij:

• Een zeer gering feit: Denk aan een onbenullige overtreding die de inzet van het dure justitiële apparaat niet waard is.
• De persoonlijke omstandigheden van de dader: Bijvoorbeeld als de dader heel jong is of er sprake is van ernstige persoonlijke problemen.
• Volledige schadevergoeding: Als de dader de aangerichte schade al volledig heeft vergoed, kan het OM oordelen dat een strafzaak geen toegevoegde waarde meer heeft.

De keuze voor een beleidssepot is dus een afweging van het algemeen belang.

Overzicht van sepotredenen

Om het verschil nog duidelijker te maken, hebben we de redenen in een tabel gezet. Dit overzicht vergelijkt de technische en beleidsmatige gronden waarop het OM een zaak kan seponeren.

Type sepot	Voornaamste reden	Voorbeeld
Technisch sepot	Juridisch onmogelijk om te vervolgen	Er is te weinig bewijs, zoals het ontbreken van getuigen of camerabeelden.
Beleidssepot	Vervolging is niet in het algemeen belang	De dader is nog erg jong en heeft de schade al volledig vergoed.

Zoals je ziet, gaat het bij een technisch sepot om een ‘nee, het kan niet’, terwijl een beleidssepot meer een ‘ja, het kan wel, maar we kiezen ervoor het niet te doen’ is. Beide beslissingen hebben grote gevolgen voor u als slachtoffer, maar de achterliggende logica is fundamenteel anders.

De juridische gevolgen van een sepotbeslissing

Wanneer u hoort dat de politie of het Openbaar Ministerie (OM) niet verdergaat met uw zaak, voelt dat vaak als een definitief einde. Maar is dat juridisch gezien ook echt zo? Wat een sepot precies betekent, hangt sterk af van het soort sepot en de redenen die eraan ten grondslag liggen.

Een van de allerbelangrijkste principes in ons strafrecht is ‘ne bis in idem’. Dit Latijnse beginsel houdt simpelweg in dat niemand twee keer voor hetzelfde strafbare feit vervolgd mag worden. Het beschermt u tegen eindeloze vervolging door de overheid en zorgt voor rechtszekerheid.

De cruciale vraag is alleen: wanneer geldt dit principe precies? Niet elke sepotbeslissing is namelijk even ‘hard’. Het is dus essentieel om te begrijpen welk type sepot op uw zaak van toepassing is.

Is een sepot altijd definitief?

De mate waarin een sepotbeslissing definitief is, hangt volledig af van de onderliggende reden. In de praktijk maken we een belangrijk onderscheid tussen twee vormen die de juridische status van de zaak bepalen.

• Onvoorwaardelijk sepot: Dit is de meest definitieve vorm. Het OM stelt vast dat vervolging niet mogelijk of niet wenselijk is, zonder dat daar voorwaarden aan worden verbonden. Denk bijvoorbeeld aan een technisch sepot, omdat er simpelweg te weinig bewijs is. In principe is de zaak hiermee klaar.
• Voorwaardelijk sepot: Hierbij stopt het OM de vervolging, maar alleen als de verdachte aan bepaalde voorwaarden voldoet. Voorbeelden zijn het betalen van een schadevergoeding aan het slachtoffer of het volgen van een agressiecursus. Houdt de verdachte zich netjes aan de afspraken? Dan wordt de zaak definitief geseponeerd. Zo niet, dan kan de vervolging alsnog worden ingezet.

Zelfs na een onvoorwaardelijk sepot is er in heel zeldzame gevallen nog een achterdeur. Als er compleet nieuw en doorslaggevend bewijs opduikt (een ‘novum’), kan een zaak worden heropend. Dit komt in de praktijk echter zelden voor.

Een beleidssepot geeft het OM meer speelruimte. Als de omstandigheden veranderen of nieuw bewijs aan het licht komt, kan de officier van justitie besluiten de zaak alsnog voor de rechter te brengen, zolang de verjaringstermijn nog niet is verstreken.

Een sepot is dus niet altijd het allerlaatste woord. Het markeert een belangrijk juridisch moment, maar het sluit vervolgstappen niet in alle gevallen volledig uit. Dit is belangrijke informatie als u overweegt om de beslissing aan te vechten.

Zo vecht u een sepotbeslissing succesvol aan

Wanneer de politie of het Openbaar Ministerie (OM) besluit niet verder te gaan met uw zaak, hoeft u zich daar niet zomaar bij neer te leggen. De wet biedt u als slachtoffer of belanghebbende gelukkig een krachtig middel om deze beslissing aan te vechten: de artikel 12-procedure.

Deze procedure geeft u de kans om uw zaak rechtstreeks voor te leggen aan een hogere rechterlijke instantie, namelijk het Gerechtshof. U vraagt het Hof in feite om het OM te dwingen de vervolging van de verdachte alsnog op te starten. Het is uw manier om te zeggen: “Ik ben het hier niet mee eens, en ik wil dat hier met een frisse blik naar wordt gekeken.”

Met deze stap neemt u de touwtjes weer in handen en zorgt u ervoor dat uw zaak de aandacht krijgt die het volgens u verdient. Het is een serieuze, formele route die de sepotbeslissing volledig kan terugdraaien.

De start van de artikel 12-procedure

Het proces begint met het indienen van een klaagschrift bij het Gerechtshof in de regio waar de beslissing is genomen. Dit document vormt de kern van uw zaak. Hierin legt u precies uit waarom u vindt dat de vervolging onterecht is gestopt.

In uw klaagschrift moet u de volgende zaken helder en goed onderbouwd opnemen:

• Identificatie van de zaak: Vermeld altijd het parketnummer of zaaknummer van uw oorspronkelijke aangifte.
• De feiten: Beschrijf duidelijk wat er is gebeurd en waarom dit volgens u een strafbaar feit is.
• Het bewijs: Voeg al het bewijs toe dat uw verhaal ondersteunt, zoals getuigenverklaringen, foto’s, correspondentie of andere documenten.
• Argumentatie: Leg uit waarom u vindt dat het sepot onjuist is en waarom vervolging in het algemeen belang zou zijn.

Een belangrijk punt: let op de termijn! Een klaagschrift moet doorgaans binnen drie maanden na ontvangst van de sepotbrief worden ingediend. Als u deze deadline mist, wordt uw klacht vrijwel zeker niet-ontvankelijk verklaard.

Mogelijke uitkomsten van de procedure

Nadat u uw klacht heeft ingediend, zal het Gerechtshof de zaak beoordelen. Er zijn uiteindelijk twee mogelijke uitkomsten.

1. De klacht wordt afgewezen: Het Hof is het eens met het OM en vindt dat vervolging niet nodig is. De sepotbeslissing blijft dan staan.
2. De klacht wordt gegrond verklaard: Het Hof oordeelt dat er wél voldoende aanleiding is voor vervolging. In dat geval geeft het OM de opdracht om de verdachte alsnog voor de rechter te brengen of nader onderzoek te doen.

Hoewel juridische bijstand niet wettelijk verplicht is, vergroot het inschakelen van een gespecialiseerde advocaat van Law & More uw kansen aanzienlijk. Een advocaat weet precies welke argumenten overtuigen en zorgt er bovendien voor dat uw klacht aan alle formele en juridische eisen voldoet.

Praktijkvoorbeelden: wanneer wordt een zaak geseponeerd?

Juridische begrippen kunnen soms wat abstract lijken. Daarom brengen we de theorie tot leven met een paar geanonimiseerde praktijkvoorbeelden. Ze laten zien welke afwegingen de politie en het Openbaar Ministerie (OM) maken wanneer ze besluiten om een zaak niet verder te brengen.

Casus 1: Winkeldiefstal zonder duidelijk bewijs

Stelt u zich voor: u doet aangifte van diefstal in uw winkel. U heeft camerabeelden, maar de kwaliteit is helaas te slecht om de dader met zekerheid te identificeren. Er zijn ook geen getuigen die de persoon herkennen.

De politie start een onderzoek, maar zonder een duidelijke identificatie van de verdachte is er simpelweg onvoldoende bewijs. Dit is een klassiek voorbeeld van een technisch sepot. De zaak stopt hier, omdat de cruciale vraag ‘wie heeft het gedaan?’ onbeantwoord blijft. Een vervolging is juridisch gezien kansloos.

Een artikel 12-procedure starten heeft in zo’n geval een zeer lage slagingskans. Het Gerechtshof zal hoogstwaarschijnlijk oordelen dat het OM terecht heeft geconcludeerd dat er te weinig bewijs is om een zaak te beginnen.

Casus 2: Burenruzie met tegenstrijdige verklaringen

Twee buren krijgen een hoogoplopende ruzie die uitmondt in een handgemeen. Beiden stappen naar de politie en doen aangifte van mishandeling, waarbij ze elkaar over en weer beschuldigen. Er zijn geen onafhankelijke getuigen en objectief bewijs, zoals letselrapporten of video-opnames, ontbreekt.

In deze patstelling staat het woord van de een recht tegenover het woord van de ander. Voor het OM is het vrijwel onmogelijk om vast te stellen wie de agressor was en wie uit zelfverdediging handelde.

Wanneer het bewijs van beide kanten even zwak is, kan het OM besluiten de zaak te seponeren. Een van de partijen vervolgen zou willekeurig zijn en zeer waarschijnlijk niet tot een veroordeling leiden.

Ook hier is de kans op een succesvolle artikel 12-procedure klein. Zonder nieuw, doorslaggevend bewijs zal ook het Hof grote moeite hebben om een schuldige aan te wijzen. Het gebrek aan bewijs blijft het struikelblok voor een succesvolle vervolging.

De meestgestelde vragen over een sepot

Het bericht dat de politie of het OM uw zaak seponeert, roept begrijpelijkerwijs vragen en onzekerheid op. Om u snel duidelijkheid te geven, hebben we de belangrijkste vragen en antwoorden voor u op een rij gezet.

Kan een geseponeerde zaak later toch nog worden opgepakt?

Ja, dat kan onder bepaalde voorwaarden zeker. Vooral bij een beleidssepot – wanneer het OM besluit niet te vervolgen om andere redenen dan gebrek aan bewijs – kan de zaak worden heropend. Dit gebeurt met name als er nieuw, overtuigend bewijs opduikt, een zogenoemd ‘novum’. Ook bij een technisch sepot wegens bewijsgebrek blijft deze mogelijkheid bestaan. Een onvoorwaardelijk sepot is daarentegen in principe een definitieve eindstreep.

Hoe lang duurt een artikel 12-procedure?

De duur van een artikel 12-procedure is sterk wisselend. De doorlooptijd hangt af van hoe complex uw zaak is en hoe hoog de werkdruk is bij het betreffende Gerechtshof. Reken gemiddeld op enkele maanden, maar in ingewikkelde gevallen kan dit oplopen tot meer dan een jaar.

Het is verstandig om rekening te houden met een langere doorlooptijd. Het Gerechtshof neemt de tijd om alle stukken zorgvuldig te bestuderen voordat het een beslissing neemt over de vervolging.

Heb ik een advocaat nodig om een artikel 12-procedure te starten?

Hoewel het juridisch gezien niet verplicht is, raden wij u sterk aan om een advocaat in te schakelen. Een advocaat met ervaring in het strafrecht, zoals de specialisten van Law & More, kent de fijne kneepjes van de procedure. Hij of zij weet precies welke argumenten overtuigend zijn voor het Hof en kan u door de juridische complexiteit loodsen. Uw kans op succes neemt hiermee aanzienlijk toe.