Het vinden van een foto van jezelf op internet zonder toestemming kan een schok zijn. Of het nu gaat om een afbeelding op sociale media, een website of een nieuwsbericht – niemand wil dat zijn privacy wordt geschonden door ongewenst gebruik van persoonlijke beelden.
In Nederland heeft iedereen sterke rechten wanneer foto’s zonder toestemming worden gebruikt. Het portretrecht en de privacywet bieden bescherming tegen ongewenst gebruik van beeldmateriaal.
Er zijn verschillende manieren om controle terug te krijgen over persoonlijke beelden die online zijn verschenen. Ook bestaan er effectieve preventieve maatregelen om toekomstige problemen te voorkomen.
Waarom is toestemming belangrijk bij online foto’s?
Het plaatsen van foto’s zonder toestemming kan leiden tot privacy-schendingen en juridische problemen. Veel mensen begrijpen niet dat zelfs foto’s in openbare ruimtes bescherming verdienen.
Risico’s van het plaatsen zonder toestemming
Foto’s waarop mensen herkenbaar zijn, tellen als persoonsgegevens onder de AVG. Dit betekent dat er toestemming nodig is voordat iemand de foto’s mag publiceren.
Privacy-schending kan grote gevolgen hebben voor de persoon op de foto. De beelden kunnen jarenlang online blijven staan.
Ze kunnen ook door anderen worden gedeeld zonder controle. Zakelijke gebruikers lopen extra risico’s.
Bedrijven die foto’s van klanten of werknemers plaatsen zonder toestemming kunnen boetes krijgen.
Juridische gevolgen zijn mogelijk via twee wetten:
- Portretrecht: beschermt tegen publicatie zonder toestemming
- Auteursrecht: beschermt de maker van de foto
Mensen kunnen foto’s laten verwijderen als ze geen toestemming hebben gegeven. Ze kunnen ook schadevergoeding eisen.
Misverstanden over publieke beelden
Veel mensen denken dat foto’s maken in openbare ruimtes altijd mag. Dit is niet waar.
De plaats waar de foto wordt gemaakt, is niet het belangrijkste punt. Het gaat om herkenbare personen op de foto.
Als iemand herkenbaar is, dan gelden de privacy-regels. Dit geldt zelfs voor foto’s gemaakt op straat of bij evenementen.
Persoonlijk gebruik heeft wel een uitzondering. Mensen mogen foto’s maken voor zichzelf of delen in kleine kring.
Zodra ze de foto’s op sociale media plaatsen, geldt de uitzondering niet meer. Commercieel gebruik heeft geen uitzonderingen.
Bedrijven moeten altijd toestemming vragen voordat ze foto’s publiceren waarop mensen herkenbaar zijn.
Uw rechten als uw foto zonder toestemming online staat
U heeft verschillende rechten als iemand uw foto zonder toestemming op internet plaatst. Deze rechten geven u controle over hoe uw beeld wordt gebruikt en beschermen uw privacy.
Portretrecht en uw controle
Het portretrecht geeft u controle over foto’s waarop u staat. Dit recht betekent dat anderen uw toestemming nodig hebben voordat ze een foto van u publiceren.
Wanneer heeft u portretrecht:
- Bij herkenbare foto’s van uzelf
- Ook bij foto’s in groepsverband
- Zelfs als u niet de hoofdpersoon bent
Het portretrecht geldt voor alle vormen van publicatie. Dit betekent sociale media, websites en gedrukte media.
De fotograaf mag de foto hebben gemaakt, maar heeft nog steeds uw toestemming nodig om deze te delen. U kunt eisen dat de foto wordt weggehaald.
Ook kunt u schadevergoeding vragen als u nadeel heeft ondervonden.
Auteursrecht op afbeeldingen
Auteursrecht beschermt creatieve werken zoals foto’s. De maker van een foto heeft automatisch auteursrecht op die foto.
Als iemand anders uw foto heeft gemaakt, heeft die persoon het auteursrecht. U heeft dan portretrecht, maar niet het auteursrecht.
Beide rechten moeten worden gerespecteerd.
Belangrijke punten over auteursrecht:
- Geldt 70 jaar na overlijden van de maker
- Beschermt tegen kopiëren zonder toestemming
- Geeft recht op naamsvermelding
Het auteursrecht en portretrecht kunnen botsen. Een fotograaf mag zijn foto niet zomaar publiceren als u daarop herkenbaar staat, ook al heeft hij het auteursrecht.
Situaties waarin publicatie wél is toegestaan
Er zijn enkele situaties waarin foto’s van u mogen worden gepubliceerd zonder uw toestemming.
Uitzonderingen op portretrecht:
- Nieuwswaardige gebeurtenissen
- Openbare evenementen waar u vrijwillig aanwezig bent
- Artistieke of educatieve doeleinden (beperkt)
- Politici en andere publieke figuren (ruimere regels)
Bij nieuwsberichtgeving geldt meer vrijheid. Journalisten mogen foto’s gebruiken als deze belangrijk zijn voor het nieuwsverhaal.
Op openbare evenementen zoals festivals of demonstraties is het moeilijker om bezwaar te maken. U bent daar vrijwillig en zichtbaar aanwezig.
Let op: Deze uitzonderingen zijn beperkt. In twijfelgevallen heeft u meestal recht op bescherming van uw privacy.
Juridische stappen als uw foto ongewenst online is geplaatst
Als iemand uw foto zonder toestemming online plaatst, kunt u verschillende juridische acties ondernemen. Dit kan variëren van een eenvoudige melding tot het inschakelen van een advocaat.
De foto laten verwijderen door melding
De snelste manier is vaak het direct melden van de inbreuk bij het platform. De meeste websites en sociale media hebben specifieke procedures voor dit soort klachten.
Bij sociale media platforms:
- Facebook: Gebruik het rapportageformulier voor auteursrechtschending
- Instagram: Meld via de ingebouwde rapportagefunctie
- Twitter: Dien een DMCA-aanvraag in
Bij websites:
- Zoek naar contactinformatie van de website-eigenaar
- Verwijs naar de schending van uw privacy en auteursrechten
- Vraag om directe verwijdering van de foto
Veel platforms reageren binnen 24-48 uur op dit soort meldingen. Bewaar altijd screenshots als bewijs voordat u de melding doet.
Contact zoeken met de plaatser
Als het platform niet reageert, kunt u direct contact opnemen met degene die de foto heeft geplaatst. Dit gesprek moet duidelijk en zakelijk zijn.
Stappen voor contact:
- Stuur een schriftelijke aanmaning (e-mail of brief)
- Vermeld dat er geen toestemming is gegeven
- Eis directe verwijdering binnen een bepaalde termijn
- Dreig met verdere juridische stappen
Inhoud van uw bericht:
- Datum waarop u de inbreuk ontdekte
- Exacte locatie waar de foto staat
- Uw eis tot verwijdering
- Mogelijke schadevergoeding
Geef een redelijke termijn van 7-14 dagen voor reactie. Documenteer alle communicatie voor eventuele verdere stappen.
Aangifte doen of juridische hulp inschakelen
Als eerdere pogingen falen, zijn er zwaardere juridische middelen beschikbaar. Dit hangt af van de ernst van de situatie en mogelijke schade.
Aangifte bij politie:
- Mogelijk bij ernstige privacy-schending
- Vooral relevant bij intimidatie of stalking
- Niet altijd effectief voor simpele foto-inbreuken
Advocaat inschakelen:
- Bij commercieel gebruik zonder toestemming
- Voor schadevergoeding wegens auteursrechtschending
- Kosten variëren van €250-400 per uur
Deurwaarder: Een deurwaarder kan een officiële aanmaning sturen. Dit kost ongeveer €75-150 maar heeft vaak meer impact dan een gewone brief.
De juridische kosten kunnen hoog oplopen. Weeg daarom af of de schade groot genoeg is voor deze stappen.
Wat kunt u zelf doen voor meer online privacy?
U kunt verschillende stappen nemen om uw online privacy beter te beschermen. Dit begint met het controleren van uw digitale voetafdruk en het aanpassen van privacyinstellingen op sociale media. Ook is het belangrijk te begrijpen hoe stockfoto’s werken.
Uw digitale voetafdruk controleren
Uw digitale voetafdruk bestaat uit alle informatie over u die online te vinden is. Dit omvat foto’s, berichten en andere gegevens die u heeft gedeeld of die anderen over u hebben geplaatst.
Zoek regelmatig naar uzelf online. Gebruik verschillende zoekmachines zoals Google en Bing.
Zoek op uw volledige naam, gebruikersnamen en e-mailadressen. Controleer ook beeldzoekfuncties.
Hier kunnen foto’s van u opduiken die u misschien niet verwacht.
Maak een lijst van wat u vindt:
- Sociale media profielen
- Foto’s en video’s
- Nieuwsartikelen of blogberichten
- Bedrijfsinformatie
Neem contact op met website-eigenaren als u ongewenste informatie vindt. Vraag beleefd om verwijdering.
Veel sites werken mee, vooral als het gaat om privacy.
Privacyinstellingen op sociale media aanpassen
Sociale media platforms verzamelen veel persoonlijke gegevens. De standaardinstellingen zijn vaak niet privacyvriendelijk.
U kunt dit aanpassen.
Facebook en Instagram instellingen:
- Maak uw profiel alleen zichtbaar voor vrienden
- Schakel gezichtsherkenning uit
- Beperk wie u kan taggen in foto’s
- Verberg uw vrienden- of volgerlijst
LinkedIn instellingen:
- Bepaal wie uw profiel kan zien
- Schakel advertentietargeting uit
- Beperk toegang tot uw contactgegevens
Controleer ook wie uw berichten en foto’s kunnen zien. Stel dit in op “alleen vrienden” in plaats van “openbaar.”
Bekijk welke apps toegang hebben tot uw accounts. Verwijder apps die u niet meer gebruikt.
Deze kunnen nog steeds uw gegevens verzamelen.
Omgaan met stockfoto’s en platforms zoals Pexels
Stockfoto platforms zoals Pexels bieden gratis foto’s aan. Deze foto’s kunnen echter privacy-risico’s met zich meebrengen als u erop staat.
Als model op stockfoto’s:
Fotografen moeten uw toestemming vragen voordat ze foto’s van u uploaden naar Pexels. Dit gebeurt via een modelrelease formulier.
Zonder dit formulier mogen ze uw foto niet commercieel gebruiken.
Controleer stockfoto sites regelmatig. Zoek naar foto’s van uzelf op platforms zoals Pexels, Shutterstock en Unsplash.
U kunt ook Google’s reverse image search gebruiken.
Als u uzelf vindt zonder toestemming:
- Neem contact op met het platform
- Vraag om verwijdering van de foto
- Verwijs naar het ontbreken van een modelrelease
Pexels en andere platforms nemen dergelijke verzoeken meestal serieus. Ze willen juridische problemen vermijden.
Veelvoorkomende misverstanden en uitzonderingen
Veel mensen denken dat fotograferen in openbare ruimten altijd is toegestaan en dat niet-commercieel gebruik geen toestemming vereist. Deze aannames kloppen niet altijd.
Fotograferen in openbare ruimten
Het maken van foto’s in openbare ruimten betekent niet automatisch dat alles is toegestaan. Portretrecht geldt ook op straat.
Iemand mag geen foto’s van u maken als u privacy verwacht. Dit geldt bijvoorbeeld bij uw huis of in semi-private ruimtes.
Belangrijke regels:
- Herkenbare personen hebben recht op toestemming
- Privé-situaties zijn altijd beschermd
- Openbare ruimte betekent niet “alles mag”
De locatie bepaalt niet alles. Het gaat om of mensen herkenbaar zijn en of zij privacy kunnen verwachten.
Fotografen moeten altijd rekening houden met portretrecht. Ook journalisten en influencers moeten deze regels volgen.
Commercieel versus niet-commercieel gebruik
Veel mensen denken dat niet-commercieel gebruik altijd vrij is. Dit is een veelvoorkomend misverstand over auteursrecht en portretrecht.
Toestemming is nodig voor beide vormen van gebruik. Het maakt niet uit of iemand geld verdient met de foto.
Verschillen tussen commercieel en niet-commercieel:
- Commercieel: hogere schadevergoeding mogelijk
- Niet-commercieel: nog steeds toestemming vereist
- Beide: kunnen leiden tot juridische stappen
Social media posts vallen vaak onder niet-commercieel gebruik. Toch hebben afgebeelde personen recht op toestemming.
Bedrijven die foto’s plaatsen vallen altijd onder commercieel gebruik. Voor hen gelden strengere regels dan voor privépersonen.
Veelgestelde vragen
Mensen hebben vaak dezelfde vragen over foto’s die zonder toestemming online staan. De volgende antwoorden helpen bij het begrijpen van rechten en de juiste stappen om actie te ondernemen.
Hoe kan ik een foto van mezelf die zonder mijn toestemming online is geplaatst laten verwijderen?
De eerste stap is contact opnemen met de website eigenaar of beheerder. Men kan een verwijderingsverzoek sturen met uitleg waarom de foto zonder toestemming is geplaatst.
Bij sociale media platforms zoals Facebook of Instagram kan men gebruik maken van de ingebouwde meldingssystemen. Deze platforms hebben specifieke procedures voor dit soort klachten.
Als de eigenaar niet reageert, kan men contact opnemen met de hosting provider van de website. Hosting bedrijven nemen vaak actie bij geldige klachten over privacy schendingen.
Bij hardnekkige gevallen kan juridische hulp nodig zijn. Een advocaat kan een formele brief sturen of verdere juridische stappen ondernemen.
Welke stappen moet ik ondernemen als ik een inbreuk op mijn privacy op internet constateer?
Het maken van screenshots is de eerste belangrijke stap. Men moet bewijs verzamelen van waar en wanneer de foto’s zijn geplaatst.
Vervolgens moet men alle relevante informatie documenteren. Dit betekent het opschrijven van websites, datums en context waarin de foto’s zijn gebruikt.
Het indienen van een klacht bij de Autoriteit Persoonsgegevens kan nodig zijn. Dit geldt vooral wanneer bedrijven of organisaties de foto’s hebben geplaatst.
Men kan ook aangifte doen bij de politie als er sprake is van stalking of intimidatie. Bij seksuele afbeeldingen is dit vaak de juiste stap.
Wat zijn mijn rechten betreffende de publicatie van persoonlijke afbeeldingen op sociale media platforms?
Onder de AVG hebben mensen het recht om bezwaar te maken tegen het gebruik van hun foto’s. Dit geldt ook voor sociale media platforms die actief zijn in Nederland.
Mensen hebben het recht op verwijdering van hun persoonlijke afbeeldingen. Dit staat bekend als het “recht om vergeten te worden” onder de privacywet.
Bij herkenbare foto’s geldt altijd dat toestemming nodig is voor publicatie. Sociale media gebruikers mogen niet zomaar foto’s van anderen plaatsen.
Het auteursrecht kan ook van toepassing zijn als iemand anders de foto heeft gemaakt. In dat geval heeft zowel de fotograaf als de afgebeelde persoon rechten.
Aan wie kan ik melding maken van ongewenste verspreiding van mijn persoonlijke foto’s op het internet?
De Autoriteit Persoonsgegevens behandelt klachten over privacy schendingen. Men kan online een melding indienen via hun officiële website.
Bij sociale media platforms kan men direct een melding maken via hun rapportage systemen. Facebook, Instagram en andere platforms hebben specifieke procedures hiervoor.
De politie neemt meldingen aan bij strafbare feiten zoals stalking of intimidatie. Dit geldt vooral bij herhaaldelijk ongewenst gedrag.
Meldpunt Cybercrime behandelt ook dit soort zaken. Zij kunnen advies geven over de juiste stappen om te ondernemen.
Op welke juridische ondersteuning kan ik rekenen als mijn foto’s zonder toestemming worden gebruikt?
Een advocaat gespecialiseerd in privacy- of auteursrecht kan juridische stappen ondernemen. Zij kunnen formele brieven sturen en procedures starten.
Het Juridisch Loket biedt gratis juridisch advies voor mensen met een laag inkomen. Zij kunnen uitleg geven over rechten en mogelijkheden.
Rechtsbijstandverzekeringen dekken vaak kosten voor dit soort zaken. Men moet de voorwaarden van de verzekering controleren.
Bij duidelijke schendingen kunnen advocaten werken op basis van “no cure, no pay”. Dit betekent dat men alleen betaalt bij een succesvol resultaat.
Is er een verschil in aanpak tussen het verwijderen van foto’s op sociale media en andere websites?
Sociale media platforms hebben snellere procedures voor het verwijderen van content. Zij reageren meestal binnen enkele dagen op geldige meldingen.
Andere websites vereisen vaak direct contact met de eigenaar. Dit proces kan langer duren omdat er geen gestandaardiseerde procedure is.
Bij sociale media kan men gebruik maken van ingebouwde rapportage tools. Andere websites vereisen vaak e-mail contact of contactformulieren.
Hosting providers zijn een alternatieve route voor gewone websites. Bij sociale media werkt dit niet omdat zij hun eigen hosting gebruiken.
