Iedereen maakt dagelijks wel foto’s. Maar bijna niemand staat stil bij het feit dat op iedere gemaakte foto een intellectueel eigendomsrecht in de vorm van auteursrecht komt te rusten. Wat is een auteursrecht? En hoe zit het bijvoorbeeld met auteursrecht en social media? Immers, tegenwoordig is het aantal gemaakte foto’s dat vervolgens op Facebook, Instagram of Google verschijnt, groter dan ooit. Deze foto’s zijn dan online beschikbaar voor een groot publiek. Wie heeft dan nog het auteursrecht op de foto’s? En mag u wel foto’s op social media plaatsen als er ook andere mensen op uw foto’s staan? Deze vragen worden in de onderstaande blog beantwoord.
Auteursrecht
De wet definieert het auteursrecht als volgend:
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.” [1]
Gelet op de wettelijke definitie van het auteursrecht heeft u, als maker van de foto, tweetal exclusieve rechten. Allereerst heeft u een exploitatierecht: recht om de foto openbaar te maken en te verveelvoudigen. Daarnaast heeft u een auteursrechtelijk persoonlijkheidsrecht: het recht zich te verzetten tegen openbaarmaking van de foto zonder vermelding van uw naam of andere aanduiding als maker en tegen iedere wijziging, aantasting of verminking van uw foto. Het auteursrecht, ook wel het copyright genoemd, komt vanaf het moment dat het werk gemaakt is, automatisch toe aan de maker. Maakt u een foto, dan verkrijgt u het auteursrecht van rechtswege. U hoeft dus nergens het auteursrecht te registreren of aan te vragen. Het auteursrecht is echter niet onbeperkt geldig en vervalt zeventig jaar na de dood van de maker.
Auteursrecht en social media
Omdat u als maker van de foto auteursrecht toekomt, kunt u besluiten om uw foto op social media te plaatsen en daarmee toegankelijk te maken voor een breed publiek. Dat gebeurt vaak ook. Uw auteursrechten worden door het plaatsen van de foto op Facebook of Instagram niet aangetast. Toch kunnen dergelijke platforms vaak uw foto’s vervolgens zonder toestemming of betaling gebruiken. Wordt uw auteursrecht dan geschonden? Niet altijd. Meestal geeft u de gebruiksrechten op de foto die u online plaatst, zelf via een licentie aan zo’n platform weg.
Als u een foto op een dergelijk platform uploadt, dan zijn vaak ‘gebruikersvoorwaarden’ van toepassing. De gebruikersvoorwaarden kunnen bepalingen bevatten dat op het moment dat u daarmee akkoord gaat, u toestemming geeft aan het platform om uw foto op een bepaalde manier, voor een bepaald doel en of in een bepaald gebied openbaar te maken en te verveelvoudigen. Gaat u akkoord met dergelijke voorwaarden, dan mag het platform uw foto onder de eigen naam online plaatsen en voor de marketing gebruiken. Echter, verwijdert u de foto of uw account waarop u de foto’s plaatst, dan wordt daarmee ook het recht van het platform om in de toekomst uw foto’s te gebruiken beëindigd. Dat geldt vaak niet voor de eventuele kopieën die eerder door het platform van uw foto’s zijn gemaakt en mag het platform deze kopieën onder omstandigheden blijven gebruiken.
Schending van uw auteursrechten is pas aan de orde als deze zonder uw toestemming als maker openbaar wordt gemaakt of verveelvoudigd. Daardoor kunt u, als bedrijf of als particulier, schade lijden. Als een ander uw foto bijvoorbeeld van Facebook- of Instagram-account haalt en deze vervolgens zonder toestemming of enige vermelding van de bron op eigen website/account gebruikt, dan kan uw auteursrecht geschonden zijn en kunt u als maker daartegen optreden. Heeft u in dit kader vragen over uw situatie, wilt u graag uw auteursrecht vastleggen of uw werk beschermen tegen personen die inbreuk maken op uw auteursrecht? Neem dan contact met de advocaten van Law & More.
Portretrecht
De maker van de foto heeft weliswaar het auteursrecht en daarmee een tweetal exclusieve rechten, maar deze rechten zijn onder omstandigheden niet absoluut. Staan er ook andere mensen op de foto? Dan dient de maker van de foto rekening te houden met de rechten van de gefotografeerde personen. De personen op de foto hebben namelijk portretrecht dat betrekking heeft op de publicatie van het portret dat van hem/haar is gemaakt. Van portret is sprake als de persoon in de foto kan worden herkend, zelfs als het gelaat niet zichtbaar is. Een karakteristieke lichaamshouding of een omgeving kan al voldoende zijn.
Is de foto in opdracht van de gefotografeerde persoon gemaakt en wil de maker de foto publiceren? Dan heeft maker daarvoor toestemming nodig van de gefotografeerde persoon. Ontbreekt de toestemming, dan mag de foto niet openbaar worden gemaakt. Is er geen sprake van een opdracht? Dan kan de gefotografeerde op grond van zijn portretrecht de openbaarmaking van de foto tegengaan als hij daartoe redelijk belang kan aanvoeren. Vaak omvat redelijk belang privacy- of commerciële argumenten.
Wilt u graag meer informatie over het auteursrecht, portretrecht of onze diensten? Neem dan contact op met de advocaten van Law & More. Onze advocaten zijn deskundig op het gebied van het intellectueel eigendomsrecht en helpen u graag verder.
[1] Art. 1 Auteurswet
