Na zeven sanctiepakketten die door de overheid zijn ingevoerd tegen Rusland, is er nu ook op 6 oktober 2022 een achtste sanctiepakket ingevoerd. Deze sancties komen boven op de maatregelen die in 2014 tegen Rusland zijn ingesteld wegens annexatie van de Krim en het niet uitvoeren van de akkoorden van Minsk. De maatregelen zijn gericht op economisch sancties en diplomatieke maatregelen. De nieuwe sancties zijn gericht op de erkenning van de niet onder regeringsgezag vallende gebieden van de oblasten Donetsk en Loehansk van Oekraïne en het sturen van Russische strijdkrachten naar die gebieden. In deze blog leest u welke sancties er zijn bijgekomen en wat dit betekent voor zowel Rusland als de EU.
Eerdere sancties per sector
Sanctielijst
De EU heeft beperkingen opgelegd aan bepaalde personen, bedrijven en organisaties. De lijst[1] van beperkingen is meermaals uitgebreid waardoor het is aan te raden om deze te raadplegen voordat u zaken gaat doen met een Russische entiteit.
Voedselwaren (agrofood)
Op het gebied van agrofood is er een importverbod voor zeevruchten en sterke drank uit Rusland en een exportverbod voor verschillende producten uit de sierteelt. Hierbij moet u denken aan bollen, knollen, rozen, rododendrons en azalea’s.
Defensie
Er bestaat een import- en exportverbod voor wapens en gerelateerde producten die diensten en ondersteuning verlenen. Daarnaast is er een verbod op de verkoop, levering, overbrenging en uitvoer van civiele vuurwapens, de onmisbare onderdelen daarvan en munitie, militaire voertuigen en uitrusting, paramilitaire uitrusting, en reserveonderdelen. Ook is het verboden om bepaalde producten, technologieën, technische ondersteuning en tussenhandel te leveren met betrekking tot producten die voor ‘dual use’ ingezet kunnen worden. Dual use betekent dat goederen voor normaal gebruik ingezet kunnen worden maar ook voor militair gebruik.
Energiesector
Onder de energiesector vallen activiteiten betreft de exploratie, productie, distributie binnen Rusland of winning van aardolie, aardgas of vaste fossiele brandstoffen. Maar ook de vervaardiging of distributie binnen Rusland of producten uit vaste brandstoffen, geraffineerde aardolieproducten of gas. En tevens de bouw e bouw van faciliteiten of installatie van de uitrusting voor, of de verlening van diensten, uitrusting of technologie voor activiteiten die verband houden met, energieopwekking of elektriciteitsproductie.
Het doen van nieuwe investeringen in de hele Russische energiesector is verboden. Daarnaast zijn er verregaande uitvoerbeperkingen voor materiaal, technologie en diensten in de hele energiesector. Ook is er een exportverbod voor bepaalde apparatuur, technologie en dienstverlening voor olieraffinagetechnologieën, diepwaterolie-exploratie en -productie, Arctische olie-exploratie en -productie, en schalieolieprojecten in Rusland. Ten slotte komt er een verbod op de aankoop, invoer en overdracht van ruwe olie en geraffineerde olieproducten uit Rusland.
Financiële sector
Het is verboden om leningen, boekhouding, belastingadvies, consultancy en investeringsproducten te verstrekken aan de Russische overheid, de Centrale Bank en daaraan verbonden personen/entiteiten. Ook mag er geen dienstverlening door trustkantoren gegeven worden aan deze groep. Verder mogen ze niet meer in effecten handelen en zijn meerdere banken afgesloten van het internationaal betalingssysteem SWIFT.
Industrie en grondstoffen
Een importverbod geldt voor cement, kunstmest, fossiele brandstoffen, reactiemotorbrandstof en steenkool. Grote bedrijven in de machinebouw hebben zich te houden aan extra sancties. Ook mogen bepaalde machines niet naar Rusland worden vervoerd.
Transport
Luchtvaartonderdelen en -reparaties, gerelateerde financiële diensten en aanvullende goederen die in de luchtvaart wordt gebruikt. Ook het luchtruim van de EU is gesloten voor Russische vliegtuigen. Ook gelden er sancties tegen grote bedrijven in de luchtvaartsector. Daarnaast bestaat er een verbod op wegtransport voor Russische en Belarussische transportbedrijven. Er zijn bepaalde uitzonderingen, o.a. voor medische, landbouw- en voedselproducten, en humanitaire hulp. Verder worden schepen onder de Russische vlag toegang geweigerd tot de havens in de EU. Ook gelden er sancties tegen grote bedrijven in de Russische scheepsbouwsector.
Media
Verscheidene bedrijven mogen niet meer in de EU uitgezonden worden om propaganda en nepnieuws tegen te gaan.
Zakelijke diensten
Het verlenen van zakelijke diensten mag niet wanneer het gaat om boekhouding, auditdiensten, belastingadvies, publieke relaties, consultancy, clouddiensten en managementadvies.
Kunst, cultuur en luxegoederen
Ten aanzien van deze sector worden goederen die van mensen die op de sanctielijst staan bevroren. Ook zijn transacties en uitvoer van luxegoederen naar personen, bedrijven en organisaties in Rusland of voor gebruik in Rusland verboden.
Nieuwe maatregelen sinds 6 oktober 2022
Nieuwe goederen zijn op de import- en exportlijst geplaatst. Ook is er een maximum ingesteld voor het zeevervoer van Russische olie voor derde landen. Daarnaast zijn er aanvullende beperkingen op de handel en dienstverlening van Rusland opgelegd.
Uitbreiding import- en exportverbod
Het wordt illegaal om staalproducten, houtpulp, papier, plastics, elementen voor de juwelenindustrie, cosmetica en sigaretten te importeren. Deze goederen komen als uitbreiding op de bestaande lijst te staan. Het transport van aanvullende goederen die in de luchtvaartsector worden gebruikt, worden eveneens beperkt. Daarnaast is het exportverbod uitgebreid voor producten die voor dual use gebruikt kunnen worden. Dit is bedoeld om de militaire en technologische versterking van Rusland en de ontwikkeling van zijn defensie- en veiligheidssector te beperken. Op deze lijst staan nu ook bepaalde elektronische componenten, extra chemische stoffen en goederen die voor de doodstraf, foltering of andere wrede, onmenselijke of vernederende behandelingen kunnen worden gebruikt.
Russische zeevervoer
Het Russisch Scheepvaartregister wordt ook het transactieverbod opgelegd. De nieuwe sancties verbieden het om handel te vervoeren over zee naar derde landen van ruwe aardolie (per december 2022) en aardolieproducten (per februari 2023) die afkomstig zijn of worden uitgevoerd uit Rusland. Ook mag er geen technische bijstand, tussenhandel diensten financiering en financiële bijstand verleend worden. Dit transport en deze diensten kunnen echter wel worden geleverd wanneer olie of aardolieproducten worden gekocht tegen of onder een vooraf bepaald prijsplafond. Deze sanctie is nog niet in werking, maar de wettelijke basis ligt er wel al. Het treedt pas in wanneer er op Europees niveau een maximumprijs is bepaald.
Juridisch advies
Het is nu verboden om juridische adviesdiensten te verstrekken aan Rusland. Echter, vertegenwoordiging, advies opstelling van documenten of verificatie van documenten in het kader van juridische vertegenwoordiging vallen niet onder juridisch advies. Dit volgt uit de uitleg over juridische adviesdiensten van het nieuwe sanctiepakket. Ook zaken of procedures voor administratieve instanties, rechtbanken of andere naar behoren opgerichte officiële tribunalen, of in arbitrage- of bemiddelingsprocedures worden niet gezien als juridisch advies. Op 6 oktober 2022 heeft de Nederlandse Orde van Advocaten aangegeven nog in beraad te gaan over de gevolgen voor de advocatuur van de inwerkingtreding van deze sanctie. Vooralsnog wordt geadviseerd om de Deken van de Nederlandse Orde van Advocaten te raadplegen bij de wens om een Russische cliënt te willen bijstaan/adviseren.
Architecten en ingenieurs
Onder diensten van architecten en ingenieurs vallen diensten in verband met stedenbouw en landschapsarchitectuur en met ingenieurs verband houdende wetenschappelijke en technische adviesdiensten. De dienstverlening wordt beperkt door het verlenen van diensten van architecten en ingenieurs, alsmede van IT-adviesdiensten en diensten van juridisch advies te verbieden. Het blijft wel toegestaan om technische bijstand te verlenen betreft de naar Rusland uitgevoerde goederen. De verkoop, levering, overdracht of uitvoer van die goederen moet dan op grond van deze verordening niet verboden zijn wanneer de technische bijstand wordt verleend.
IT-adviesdiensten
Het gaat hier om de installatie van computer hardware. Denk daarbij ook aan de bijstand aan de klachten met het installeren van de hardware en netwerken, Onder “IT-adviesdiensten” vallen adviesdiensten in verband met de installatie van computer hardware, software-implementatiediensten. Alomvattend wordt hiermee ook bedoeld de ontwikkeling van en de implementatie van software. Verder is het verboden om diensten te verrichten op het gebied van portemonnees, rekeningen en bewaring van cryptoactiva voor Russische personen of personen die in Rusland verblijven, ongeacht de totale waarde van de cryptoactiva.
Overige sancties
Andere maatregelen die in het leven zijn geroepen is het mogelijk maken om personen en entiteiten die sanctie-ontwijking vergemakkelijken op de sanctielijst te plaatsen. Verder bestaat er een verbod EU-inwoners om zitting te nemen in raden van bestuur van bepaalde Russische staatsbedrijven. Ook worden er meerdere personen en entiteiten op de sanctielijst geplaatst. Dit betreffen vertegenwoordigers van de Russische defensiesector, bekende personen die desinformatie over de oorlog verspreiden en betrokkenen bij het organiseren van de illegale referenda.
Verder besloot de Raad ook het geografische toepassingsgebied van de sancties van 23 februari, waaronder met name het invoerverbod voor goederen uit de niet onder regeringsgezag vallende oblasten Donetsk en Loehansk, uit te breiden naar de niet-gecontroleerde gebieden van de oblasten Zaporizja en Cherson. De maatregelen tegen de verantwoordelijken voor het ondermijnen of bedreigen van de territoriale integriteit, de soevereiniteit en de onafhankelijkheid van Oekraïne gelden tot en met 15 maart 2023.
Contact
Onder bepaalde omstandigheden bestaan er uitzonderingen over bovenstaande sancties. Wil je hier meer over weten? Voel je dan vrij om contact op te nemen met onze Tom Meevis, via tom.meevis@lawandmore.nl of Maxim Hodak, via maxim.hodak@lawandmore.nl of bel ons op +31 (0)40-3690680.
[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20220721
