Wettelijk gezien is een vereniging een rechtspersoon met leden. Een vereniging is opgericht met een bepaald doel, bijvoorbeeld een sportvereniging, en kan zijn eigen regels opstellen. De wet maakt onderscheid tussen een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid en een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. Deze blog gaat in op de belangrijke aspecten van de vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid, ook wel de informele vereniging genoemd. Doel is om de lezer te helpen een inschatting te maken of dit een geschikte rechtsvorm is.
Oprichting
Om een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid op te richten hoeft u niet naar de notaris. Wel dient er sprake te zijn van een meerzijdige rechtshandeling, dit houdt in dat minimaal twee personen de vereniging oprichten. Als oprichters kunt u zelf statuten op stellen en deze ondertekenen. Dit worden onderhandse statuten genoemd. In tegenstelling tot wat bij verschillende andere rechtsvormen gebruikelijk is, bent u niet verplicht om deze statuten in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Tot slot kent een vereniging geen minimaal startkapitaal, er is dus geen kapitaal vereist voor het oprichten van een vereniging.
Er zijn een aantal zaken die u in ieder geval dient op te nemen in de onderhandse statuten:
- De naam van de vereniging.
- De gemeente waarin de vereniging is gevestigd.
- Het doel van de vereniging.
- De verplichtingen van de leden en/of de manier waarop deze verplichtingen kunnen worden opgelegd.
- Regels omtrent lidmaatschap; hoe wordt je lid en wat zijn de voorwaarden.
- De wijze van bijeenroepen van de algemene vergadering.
- De wijze van benoeming en ontslag van bestuurders.
- De bestemming voor het geld dat overblijft na het ontbinden van de vereniging of de wijze waarop die bestemming moet worden vastgesteld.
Indien een zaak niet in de statuten is vastgelegd, geldt de actuele wet- en regelgeving.
Aansprakelijkheid en beperkte rechtsbevoegdheid
De aansprakelijkheid is afhankelijk van de inschrijving bij de Kamer van Koophandel, deze inschrijving is niet verplicht maar beperkt de aansprakelijkheid wel. Indien de vereniging wel ingeschreven is wordt de vereniging in beginsel aansprakelijk gesteld, daarna eventueel de bestuurders. In het geval dat de vereniging niet is ingeschreven, dan zijn de bestuurders direct privé aansprakelijk.
Daarnaast zijn bestuurders ook direct privé aansprakelijk bij wanbestuur. Hiervan is sprake als een bestuurder zijn taken niet naar behoren vervult.
Enkele voorbeelden van onbehoorlijk bestuur:
- Financieel wanbeheer: het niet correct bijhouden van de boekhouding, het niet opstellen van een jaarrekening of het verduisteren van geld.
- Belangenverstrengeling: het gebruik maken van de positie binnen de organisatie voor persoonlijke belangen, bijvoorbeeld door opdrachten te gunnen aan familie of vrienden.
- Misbruik van bevoegdheden: het nemen van beslissingen die niet binnen de bevoegdheden van de bestuurder liggen of het nemen van beslissingen die tegen het belang van de organisatie ingaan.
Door de beperkte rechtsbevoegdheid heeft de vereniging minder rechten, denk hierbij aan het feit dat de vereniging niet bevoegd is om een pand te kopen of een erfenis te ontvangen.
Plichten vereniging
De bestuurders van een vereniging zijn wettelijk verplicht om de administratie 7 jaar te bewaren. Daarnaast dient er jaarlijks minimaal één ledenvergadering plaats te vinden. Wat betreft het bestuur, indien de statuten niet anders bepalen, dan moet het verenigingsbestuur bestaan uit in ieder geval een voorzitter, secretaris en penningmeester.
Organen
Een vereniging is in ieder geval verplicht een bestuur te hebben. Het bestuur wordt door de leden benoemd tenzij de statuten anders bepalen. Alle leden bij elkaar vormen het grootste en meest essentiële orgaan van de vereniging, de algemene ledenvergadering. Tevens kan bij de statuten worden bepaald dat er een raad van commissarissen zal zijn, de voornaamste taak van dit orgaan is toezicht houden op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken.
Fiscale aspecten
Het is afhankelijk van de uitvoering van de vereniging of deze belastingplichtig is. Bijvoorbeeld als een vereniging ondernemer is voor de btw, een onderneming drijft of werknemers in dienst heeft kan de vereniging te maken krijgen met belastingen.
Overige kenmerken van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid
- Een ledenbestand, hierin zijn de gegevens van de leden van de vereniging verwerkt.
- Een doel, een vereniging organiseert voornamelijk activiteiten voor de leden en richt zich hierbij niet op het maken van winst.
- De vereniging moet als één geheel handelen binnen het kader van de wet. Dit betekent dat individuele leden geen acties mogen ondernemen met hetzelfde doel als de vereniging. Een individueel lid mag bijvoorbeeld niet op eigen initiatief geld inzamelen voor een goed doel, als geld inzamelen voor dit goede doel ook het gezamenlijke doel is van de vereniging. Dit kan namelijk leiden tot verwarring en conflicten binnen de organisatie.
- Een vereniging heeft geen in aandelen verdeeld kapitaal, hierdoor heeft de vereniging ook geen aandeelhouders.
Vereniging beëindigen
Een vereniging wordt beëindigd na besluit van de leden tijdens de algemene ledenvergadering. Deze besluitvorming moet op de agenda van de vergadering staan, anders is deze niet geldig.
De vereniging houdt niet direct op te bestaan, deze is pas helemaal beëindigd als alle schulden en eventueel andere financiële verplichtingen zijn betaald. Als er vermogen over blijft dient de procedure die is opgenomen in de onderhandse statuten gevolgd te worden.
Lidmaatschap kan eindigen door:
- Het overlijden van een lid, tenzij het erven van het lidmaatschap is toegestaan. volgens de statuten.
- Opzegging door het betreffende lid of de vereniging.
- Ontzetting uit het lidmaatschap, dit besluit wordt genomen door het bestuur, tenzij statuten een ander orgaan aanwijzen. Dit is een juridische handeling waarbij een persoon uit het ledenbestand geschreven wordt.
