In de afgelopen jaren heeft internet een enorme vlucht toegenomen. Steeds meer en steeds vaker brengen wij onze tijd door in de onlinewereld. Met de komst van online bankrekeningen, betaalmogelijkheden, marktplaatsen en betaalverzoeken regelen we steeds meer niet alleen persoonlijke maar ook financiële zaken online. Met slechts één klik op de knop is het vaak geregeld. Het internet heeft ons veel gebracht. Maar we moeten ons niet vergissen. Internet en de snelle ontwikkeling daarvan brengen niet alleen gemakken maar ook risico’s met zich mee. Immers, internetoplichting ligt op de loer.
Dagelijks kopen en verkopen miljoenen mensen soms kostbare spullen via internet. Meestal gaat het goed en verloopt alles voor beide partijen naar verwachting. Maar te vaak nog wordt het wederzijdse vertrouwen door een partij geschonden en doet zich helaas de volgende situatie voor: u betaalt volgens de afspraken, maar ontvangt vervolgens niets of u wordt overgehaald om alvast uw product op te sturen, maar ontvangt vervolgens nooit een betaling. In beide gevallen kan sprake zijn van oplichting. Dit is namelijk de meest voorkomende en welbekende vorm van internetoplichting. Deze vorm doet zich met name voor op online handelsplaatsen, zoals Marktplaats of eBay, maar ook via advertenties op sociaal media zoals Facebook. Daarnaast ziet deze vorm van internetoplichting op de gevallen waarin sprake is van een frauduleuze webwinkel, de zogenaamde nep shop.
Echter, internetoplichting ziet op meer dan alleen de ‘marktplaatsgevallen’. Wanneer u op uw computer gebruik maakt van een bepaald programma, kunt u te maken krijgen met de volgende vorm van internetoplichting. Een persoon die zich voordoet als een medewerker van het bedrijf van dat programma kan u overtuigen dat het programma is verouderd en dat uw computer daardoor bepaalde veiligheidsrisico’s loopt, terwijl dit in de werkelijkheid helemaal niet zo is. Vervolgens biedt een dergelijke ‘medewerker’ u aan om voor een voordelige prijs een nieuw programma aan te schaffen. Wanneer u daarmee akkoord gaat en betaalt, zal de ‘medewerker’ u mededelen dat de betaling helaas niet is gelukt en u de betaling nogmaals moet uitvoeren. Terwijl alle betalingen goed zijn geschied en het geld meerdere malen voor hetzelfde ‘programma’ zijn ontvangen, zal de zogenaamde ‘medewerker’ gewoon doorgaan met deze truc, zolang u blijft betalen. Hetzelfde trucje kunt u ook tegenkomen in een ‘klantenservice-jasje’.
Oplichting is strafbaar gesteld in artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht. Niet iedere situatie kan echter als een zodanig oplichting worden aangemerkt. Noodzakelijk is dat u als slachtoffer door misleiding bewogen is tot het afgeven van een goed of geld. Misleiding kan aan de orde zijn wanneer de partij met wie u zaken heeft gedaan, gebruik heeft gemaakt van een valse naam of hoedanigheid. Een verkoper presenteert zich in dat geval bijvoorbeeld als betrouwbaar, terwijl zijn contactgegevens helemaal niet kloppen. Ook kan misleiding bestaan uit listige kunstgrepen, zoals de eerder beschreven truc. Tenslotte is het mogelijk dat er in het kader van misleiding sprake is van een samenweefsel van verdichtsels, met andere woorden een opeenstapeling van leugens. Enkel het niet leveren van zaken waarvoor wel is betaald, is derhalve onvoldoende om oplichting aan te nemen en kan niet direct tot een veroordeling van de verkoper leiden.
Het kan dus onder omstandigheden zo zijn dat u zich weliswaar voelt opgelicht, maar dat van oplichting in de zin van artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht geen sprake is. Echter, het is mogelijk dat in uw geval wel de civielrechtelijke weg open staat om de ‘oplichter’ via aansprakelijkheid aan te pakken. Aansprakelijkheid kan op verschillende manieren ontstaan. De twee meest voorkomende en bekende zijn de aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad en de contractuele aansprakelijkheid. Wanneer u geen overeenkomst met de ‘oplichter’ bent aangegaan, kunt u mogelijk beroep doen op de eerstgenoemde vorm van aansprakelijkheid, de onrechtmatige daad. Daarvan is sprake wanneer het gaat om een onrechtmatige gedraging, de daad aan de dader valt toe te rekenen, u schade heeft gelden en deze schade het gevolg is van de betreffende daad. Wordt aan deze voorwaarden voldaan, dan kan een vordering of verbintenis uit schadevergoeding ontstaan.
Bij de ‘marktplaatsgevallen’ zal doorgaans contractuele aansprakelijkheid aan de orde zijn. Immers, u bent ten aanzien van een goed het een en ander overeengekomen. Voldoet de andere partij niet aan zijn verbintenissen die uit de overeenkomst voortvloeien, dan pleegt deze partij mogelijk een wanprestatie dat met aansprakelijkheid wordt gesanctioneerd. Als eenmaal sprake is van wanprestatie, dan kunt u de nakoming van de overeenkomst of schadevergoeding vorderen. Daarbij is het verstandig om de andere partij eerst nog door middel van een ingebrekestelling de laatste kans (termijn) te geven om uw geld te retourneren dan wel product op te sturen.
Om een civielrechtelijke procedure te straten dient u wel te weten wie de ‘oplichter’ precies is. Ook dient u voor een civielrechtelijk procedure een advocaat in te schakelen. Law & More beschikt over de advocaten die zowel deskundig zijn op het gebied van strafrecht als op het gebied van civielrecht. Herkent u zich in een van de eerder beschreven situaties, wilt u weten of u slachtoffer bent geworden van oplichting of heeft u nog vragen over oplichting? Neem dan contact op met de strafrechtadvocaten van Law & More. Onze advocaten voorzien u niet alleen graag van advies, maar staan u indien gewenst ook bij in de straf- of civiele procedure.
