Letter of intent (LOI) bij een overname: hoe ‘vrijblijvend’ is die eigenlijk? Complete uitleg en aandachtspunten

Bij een overname speelt de Letter of Intent (LOI) een grote rol in het onderhandelingsproces tussen koper en verkoper. Deze intentieverklaring legt de basisvoorwaarden van de beoogde transactie vast en markeert het begin van een serieuze onderhandelingsfase.

Veel ondernemers denken dat een LOI volledig vrijblijvend is, maar dat klopt eigenlijk maar deels.

Een LOI is meestal niet juridisch bindend, maar kan wél bindende elementen bevatten zoals vertrouwelijkheidsafspraken en exclusiviteitsclausules. Hoe bindend het is, hangt af van hoe het document is opgesteld en welke clausules je expliciet als bindend aanmerkt.

Dit maakt de LOI tot een strategisch instrument dat meer invloed heeft op het overnameproces dan veel partijen denken.

Je moet goed begrijpen welke onderdelen van een LOI wel en niet bindend zijn, welke valkuilen er zijn, en hoe deze overeenkomst het verdere overnametraject beïnvloedt. Een heldere LOI voorkomt misverstanden en biedt beide partijen duidelijkheid over de voorwaarden en het vervolg van de transactie.

Wat is een Letter of Intent (LOI) bij een overname?

Een Letter of Intent is een belangrijk document in het overnameproces dat de koopintentie vastlegt tussen koper en verkoper. Dit document markeert de overgang van informele gesprekken naar formele onderhandelingen.

Het bevat de belangrijkste voorwaarden van de beoogde bedrijfsoverdracht.

Definitie en doel van een LOI

Een Letter of Intent is een schriftelijke verklaring waarin de koper zijn intentie uitspreekt om een bedrijf over te nemen. Het document legt de basisvoorwaarden vast voordat partijen aan een uitgebreide due diligence beginnen.

De LOI formaliseert de koopintentie en laat zien dat beide partijen serieus zijn. Daarnaast voorkomt het misverstanden door de hoofdpunten van de overname vast te leggen.

Het document bevat meestal de volgende elementen:

• Koopsom en betalingsvoorwaarden
• Beschrijving van wat wordt overgenomen
• Juridische structuur van de transactie
• Opschortende voorwaarden zoals goedkeuringen
• Exclusiviteitsperiode voor onderhandelingen

Verschillende benamingen en vormen

De Letter of Intent kent verschillende namen. In Nederland noemen we het vaak een intentieovereenkomst of intentieverklaring.

Deze termen worden nogal eens door elkaar gebruikt.

Er

Inhoud en opbouw van de LOI

Een goede LOI bevat specifieke kernonderdelen die de basis leggen voor de overname. De transactiestructuur, koopprijs en betalingsvoorwaarden bepalen voor een groot deel hoe het overnameproces loopt.

Kernonderdelen van de intentieovereenkomst

Elke LOI bevat standaard onderdelen die richting geven aan het verdere proces. Due diligence onderzoek krijgt altijd een plek, inclusief tijdlijn en reikwijdte.

Exclusiviteit wordt vaak voor 60 tot 90 dagen afgesproken. Hiermee voorkomt de koper dat andere partijen tussentijds kunnen intekenen.

De intentieverklaring regelt ook geheimhouding van bedrijfsgevoelige informatie. Dit blijft meestal gelden, zelfs als de overname niet doorgaat.

Opschortende voorwaarden maken de deal afhankelijk van specifieke gebeurtenissen:

• Goedkeuring van financiering
• Instemming ondernemingsraad
• Resultaten due diligence
• Overeenstemming over definitieve koopovereenkomst

Tijdslijnen geven duidelijkheid over belangrijke mijlpalen. Denk aan deadlines voor due diligence of het tekenen van de koopovereenkomst.

Transactie: aandelen of activa

De LOI maakt onderscheid tussen een aandelentransactie en activatransactie. Dit heeft grote gevolgen voor belastingen en aansprakelijkheid.

Bij aandelenverkoop koopt de overnemer alle aandelen van de verkoper. De rechtspersoon blijft bestaan met alle rechten en verplichtingen.

Activaverkoop betekent dat alleen bedrijfsonderdelen overgaan. De koper krijgt specifieke activa en neemt bepaalde schulden over.

De keuze hangt af van factoren zoals belastingpositie en gewenste aansprakelijkheid.

Prijs en koopprijsbepaling

De LOI bevat meestal een indicatieve koopprijs of een prijsbereik. Deze prijs wordt vaak uitgedrukt als een vast bedrag of een multiple van omzet.

Waarderingsmethoden die vaak langskomen:

• Multiple van EBITDA
• Netto-activa waarde
• Verdisconteerde kasstromen
• Vergelijking met vergelijkbare transacties

De definitieve koopprijs kan nog wijzigen na due diligence. Veel LOI’s bevatten daarom prijsaanpassingsmechanismen.

Earnout regelingen koppelen een deel van de prijs aan toekomstige prestaties. Dat helpt bij waarderingsverschillen tussen partijen.

Betalingsstructuur en voorwaarden

De betalingsstructuur in de LOI geeft aan wanneer welke bedragen worden betaald. Dit beïnvloedt het risico voor beide partijen.

Gangbare betalingsvormen:

• Contante betaling bij closing
• Gedeeltelijke betaling in termijnen
• Verkopersfinanciering voor een deel
• Aandelen in het overnemende bedrijf

Een borgsom van 5-10% van de koopprijs wordt soms gevraagd. Die borg toont de serieuze intentie van de koper.

Escrow accounts houden een deel van de koopprijs vast. Dit dekt eventuele garantieclaims na de overname.

De betalingsvoorwaarden bevatten vaak ook afspraken over rente en zekerheden. Bij gespreid betalen vraagt de verkoper meestal extra waarborgen.

Hoe ‘vrijblijvend’ is een LOI eigenlijk?

Een LOI bevat zowel bindende als niet-bindende bepalingen. Daardoor heeft het document een hybride karakter.

De mate van vrijblijvendheid hangt af van hoe specifiek de afspraken zijn geformuleerd en welke onderdelen expliciet als bindend zijn aangemerkt.

Juridisch bindend versus niet-bindend

Een LOI is niet volledig vrijblijvend zoals veel mensen denken. Het document heeft een dubbel karakter met zowel bindende als niet-bindende elementen.

De hoofdafspraken over de overname zelf zijn meestal niet bindend. Dus zowel koper als verkoper kunnen de onderhandelingen afbreken zonder juridische gevolgen.

Niet-bindende onderdelen:

• Koopprijs en betalingsvoorwaarden
• Voorwaarden van de overname
• Timing van de transactie

Bepaalde afspraken in de LOI zijn wél juridisch bindend. Die zorgen ervoor dat beide partijen zich aan bepaalde regels houden tijdens het proces.

Bindende onderdelen:

• Vertrouwelijkheidsafspraken
• Exclusiviteitsperiode
• Kostenverdelingregeling
• Procesafspraken

Bindende en niet-bindende bepalingen

De LOI maakt meestal duidelijk welke artikelen bindend zijn en welke niet. Zo voorkom je verwarring tussen koper en verkoper.

Veel LOI’s bevatten een specifiek artikel dat aangeeft welke bepalingen juridisch bindend zijn. Dat geeft helderheid over de verplichtingen van beide partijen.

Typische bindende bepalingen:

• Exclusiviteit: Verkoper mag niet met andere partijen onderhandelen
• Vertrouwelijkheid: Geen informatie delen met derden
• Due diligence toegang: Verkoper moet meewerken
• Kostenregeling: Eigen kosten bij afbreken onderhandelingen

Het niet-bindende karakter geldt vooral voor de commerciële voorwaarden. Koper en verkoper kunnen deze nog aanpassen tijdens verdere onderhandelingen.

Praktische implicaties voor koper en verkoper

Voor de verkoper betekent de LOI dat hij zich vastlegt aan exclusiviteit. Hij mag meestal niet meer met andere kopers praten gedurende de afgesproken periode.

De verkoper moet ook meewerken aan due diligence onderzoek. Dat is vaak een bindende verplichting in de LOI.

Voor de koper biedt de LOI bescherming tegen concurrerende biedingen. Hij krijgt tijd om het bedrijf grondig te onderzoeken.

De koper hoeft het bedrijf niet per se te kopen. Hij behoudt de vrijheid om af te zien van de overname.

Risico’s voor beide partijen:

• Reputatieschade bij afbreken onderhandelingen
• Gemaakte kosten zijn meestal voor eigen rekening
• Juridische procedures bij schending van bindende bepalingen

Het afbreken van onderhandelingen kan soms toch leiden tot schadeclaims. Zeker als een partij te kwader trouw heeft gehandeld.

Belangrijke clausules in de LOI

Naast de hoofdvoorwaarden zie je in een LOI meestal drie bepalingen die het onderhandelingsproces beschermen. Het gaat om exclusiviteit tijdens de gesprekken, geheimhouding van bedrijfsinformatie, en regels voor geschillen en boetes.

Exclusiviteitsafspraken

Met een exclusiviteitsclausule mag de verkoper tijdens de onderhandelingen niet met andere partijen praten. Dat geeft de koper rust om tijd en geld te steken in due diligence.

De exclusiviteitsperiode duurt meestal tussen de 30 en 90 dagen. Kortere periodes zijn handig bij simpele overnames, langere bij complexe transacties.

Belangrijke elementen van exclusiviteit:

• Tijdsduur: Duidelijke start- en einddatum
• Reikwijdte: Geldt het voor het hele bedrijf of alleen bepaalde onderdelen?
• Uitzonderingen: Bijvoorbeeld gesprekken die al liepen voordat de LOI werd getekend

Verkopers moeten opletten met exclusiviteit. Een te lange periode schrikt andere kopers af, terwijl een te korte weer te weinig zekerheid voor de koper biedt.

Geheimhouding en NDA

De geheimhoudingsverklaring beschermt gevoelige informatie die je tijdens het overnameproces deelt. Vaak is die NDA al eerder getekend, maar je herhaalt ’m meestal in de LOI.

Een goede NDA dekt alle soorten informatie. Denk aan financiële gegevens, klantendata, bedrijfsprocessen, en natuurlijk strategische plannen.

Standaard onderdelen van de NDA:

Zo’n geheimhouding geldt meestal twee tot vijf jaar na de gesprekken. Zelfs als de overname niet doorgaat, blijft de verkoper zo beschermd.

Boetebeding en geschillenregeling

Met een boetebeding kun je partijen straffen die zich niet aan de LOI houden. Meestal draait dat om exclusiviteit en geheimhouding, ook als de rest van de LOI niet bindend is.

De boetes lopen uiteen van een paar duizend tot tonnen euro’s. Hoe hoog, hangt af van de waarde van het bedrijf en de ernst van de overtreding.

Veel voorkomende boeteregelingen:

• Schending exclusiviteit: 1-5% van de overnameprijs
• Geheimhoudingsschending: Vaste bedragen of werkelijke schade
• Bewust vertragen proces: Vergoeding van gemaakte kosten

De geschillenregeling beschrijft hoe je conflicten oplost. Eerst probeer je meestal mediatie; werkt dat niet, dan volgt arbitrage of de rechter.

Nederlandse LOI’s kiezen bijna altijd voor Nederlands recht en Nederlandse rechters. Dat geeft in elk geval duidelijkheid als er iets misgaat.

Het overnameproces na ondertekening van de LOI

Na het tekenen van de LOI begint de meest intensieve fase van het proces. De koper duikt in een grondig onderzoek, terwijl beide partijen onderhandelen over de uiteindelijke overeenkomst.

Due diligence en boekenonderzoek

Het due diligence onderzoek vormt de kern van het overnameproces na LOI. De koper krijgt toegang tot vertrouwelijke informatie en zoekt naar risico’s.

Het boekenonderzoek richt zich op de financiële gezondheid van het bedrijf. Accountants nemen jaarrekeningen van de afgelopen drie tot vijf jaar door, checken cashflow, schulden en openstaande vorderingen.

Belangrijke onderdelen van due diligence:

• Financiële analyse en boekenonderzoek
• Juridisch onderzoek naar contracten en aansprakelijkheden
• Commercieel onderzoek naar marktpositie en klanten
• Operationeel onderzoek naar processen en systemen

De koper stelt meestal een team samen van verschillende specialisten. Zo’n team werkt vier tot acht weken aan het onderzoek.

Komen er tijdens due diligence problemen boven water, dan kan de koper de prijs aanpassen of zelfs afhaken.

Onderhandelingen over definitieve koopovereenkomst

Parallel aan due diligence starten de onderhandelingen over de definitieve koopovereenkomst. Advocaten van beide kanten werken samen aan de contracttekst.

De definitieve koopovereenkomst is veel gedetailleerder dan de LOI. Je vindt er bepalingen over garanties, aansprakelijkheden en de overname van personeel.

Belangrijke onderhandelingspunten:

• Definitieve koopprijs en betalingsvoorwaarden
• Garanties en vrijwaringen van de verkoper
• Overname van contracten en verplichtingen
• Non-concurrentiebeding voor de verkoper

Het onderhandelingsproces kan flink pittig zijn. Iedereen wil z’n belangen zo goed mogelijk beschermen.

Soms moeten aandeelhouders of de raad van commissarissen goedkeuring geven voor belangrijke wijzigingen. Dat kan het proces vertragen.

Opschortende voorwaarden en goedkeuringen

In de meeste overnames vind je opschortende voorwaarden in de definitieve overeenkomst. Die moeten eerst vervuld zijn voordat de overname echt doorgaat.

Veelvoorkomende opschortende voorwaarden:

• Goedkeuring van toezichthouders (ACM, DNB, AFM)
• Instemming van aandeelhouders of raad van commissarissen
• Verkrijgen van financiering door de koper
• Geen materiële wijzigingen in de onderneming

Grote transacties die de concurrentie raken, hebben vaak goedkeuring nodig van de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

Financiering is vaak een struikelblok. De koper moet aantonen dat hij kan betalen. Banken zijn hier meestal streng.

Aandeelhouders stemmen soms over de verkoop in een vergadering. Meestal heb je een gewone of gekwalificeerde meerderheid nodig.

Tijdspad en mijlpalen

Het overnameproces na de LOI duurt meestal drie tot zes maanden. Heb je veel onderzoek of goedkeuringen nodig, dan loopt dat makkelijk uit.

Typisch tijdspad:

• Weken 1-6: Due diligence onderzoek
• Weken 3-8: Onderhandeling definitieve overeenkomst
• Weken 6-12: Vervulling opschortende voorwaarden
• Week 12+: Definitieve overdracht (closing)

Hoe lang het duurt, hangt af van allerlei factoren. Grote bedrijven of ingewikkelde structuren kosten meer tijd. Goedkeuringen van toezichthouders kunnen het proces flink vertragen.

Partijen leggen meestal mijlpalen vast om het proces op schema te houden. Regelmatig overleggen helpt om misverstanden te voorkomen.

Vaak ontstaat vertraging bij het vervullen van opschortende voorwaarden. Je kunt afspraken maken over maximale doorlooptijd per voorwaarde.

Aandachtspunten en valkuilen bij de LOI

Een LOI lijkt simpel, maar zit vol juridische valkuilen. Onduidelijke afspraken kunnen later tot flinke discussies leiden.

Volledigheid en formulering van afspraken

De LOI moet alle belangrijke punten bevatten om verwarring te voorkomen. Ondernemers formuleren soms te algemeen.

Essentiële onderdelen die vaak ontbreken:

• Precieze omschrijving van wat je overneemt
• Behandeling van personeel en arbeidscontracten
• Welke garanties de verkoper moet geven
• Voorwaarden voor prijsaanpassingen
• Duidelijke tijdlijnen voor alle stappen

Vage termen als “marktconforme prijs” of “gebruikelijke garanties” leiden tot problemen. Iedereen leest daar toch weer iets anders in.

De koper denkt aan beperkte garanties, terwijl de verkoper misschien juist uitgebreide garanties verwacht.

Risico’s bij onvoldoende duidelijkheid

Onduidelijke LOI-afspraken brengen het hele proces in gevaar. Partijen hebben dan totaal andere verwachtingen.

Veel voorkomende problemen:

• Discussies over wat wel of niet bindend is
• Onzekerheid over wanneer exclusiviteit begint en eindigt
• Onduidelijkheid over wie de kosten betaalt als de transactie niet doorgaat

Personeel raakt onzeker als hun positie niet duidelijk is geregeld. Belangrijke mensen kunnen dan vertrekken.

Garanties zorgen vaak voor de meeste discussie. Zonder heldere afspraken ontstaan eindeloze onderhandelingen over wie welke risico’s draagt.

Belang van specialistisch advies

Laat altijd een juridisch adviseur naar de LOI kijken voordat je tekent. Veel ondernemers onderschatten de gevolgen van een LOI.

Adviseurs zorgen dat bindende en niet-bindende onderdelen goed gescheiden zijn. Ze voorkomen ook dat je onbedoeld te ver gaat met verplichtingen.

Voordelen van professioneel advies:

• Bescherming tegen onverwachte juridische verplichtingen
• Beter geformuleerde voorwaarden
• Ervaring met valkuilen uit de praktijk

Zonder advies maken partijen vaak dure fouten. Die zie je pas tijdens de definitieve onderhandelingen, als bijsturen lastig wordt.

Veelgestelde Vragen

Hieronder vind je vragen die ondernemers vaak stellen als ze een Letter of Intent overwegen. De antwoorden helpen om de praktische en juridische gevolgen wat beter te snappen.

Wat houdt een Letter of Intent precies in bij bedrijfsovernames?

Een Letter of Intent is een document waarin koper en verkoper hun intentie vastleggen om een bedrijf over te dragen. Het bevat de belangrijkste voorwaarden van de beoogde transactie.

Dit document vormt de basis voor verdere onderhandelingen. Partijen leggen zaken vast zoals de koopprijs, betalingsvoorwaarden en het tijdschema.

Een LOI slaat eigenlijk de brug tussen de eerste gesprekken en de definitieve koopovereenkomst. Zo weten beide partijen dat ze serieus zijn over de overname.

Zijn er juridische consequenties verbonden aan het intrekken van een Letter of Intent?

Een Letter of Intent is meestal niet juridisch bindend. Je kunt je dus in principe terugtrekken zonder juridische gevolgen.

Toch kunnen sommige onderdelen wél bindend zijn, zoals geheimhoudingsafspraken of exclusiviteitsclausules. Daar moet je dus goed op letten.

Het terugtrekken kan reputatieschade veroorzaken. Daarnaast loop je het risico dat gemaakte kosten niet meer terug te verdienen zijn.

Welke essentiële onderdelen moeten in een Letter of Intent opgenomen worden bij een overname?

De LOI moet de namen en gegevens van koper en verkoper bevatten. Ook hoort er een beschrijving van het bedrijf of het onderdeel dat je overneemt bij.

De beoogde koopprijs en betalingsvoorwaarden mogen niet ontbreken. Verder is een termijn voor het due diligence onderzoek handig om vast te leggen.

Geheimhoudingsafspraken beschermen bedrijfsinformatie. Exit-clausules zijn nodig voor het geval de deal toch niet doorgaat.

Hoe bindend is een Letter of Intent voor de betrokken partijen?

Een LOI is meestal niet juridisch bindend. Het legt vooral de intentie tot samenwerking vast.

Sommige clausules zijn wel bindend, bijvoorbeeld geheimhouding, exclusiviteit en kostenvergoedingen. Dat kan best verwarrend zijn als je niet oplet.

Het document moet duidelijk maken welke afspraken bindend zijn. Zo weet iedereen waar hij of zij aan toe is.

Op welk moment in het overnameproces wordt een Letter of Intent doorgaans opgesteld?

De LOI stel je op na de eerste verkennende gesprekken. Dit gebeurt altijd vóór het uitgebreide due diligence onderzoek.

Meestal komt het moment als beide partijen serieuze interesse laten zien. Vaak is er dan al een globale overeenstemming over de hoofdpunten.

De LOI markeert de overgang naar een formeler deel van het proces. Daarna volgen meestal de diepgaande onderzoeken en detailonderhandelingen.

Kan er van afgesproken voorwaarden in de Letter of Intent worden afgeweken na het tekenen?

Ja, je kunt afwijken van de voorwaarden omdat een LOI meestal niet bindend is. Partijen blijven de ruimte houden om te onderhandelen over aanpassingen.

Na het due diligence onderzoek komen veranderingen trouwens best vaak voor. Dat onderzoek levert soms nieuwe informatie op, waardoor de voorwaarden ineens anders uitpakken.

Beide partijen moeten wel akkoord gaan met elke wijziging. Het is slim om belangrijke aanpassingen gewoon even op papier te zetten.