Bij een scheiding waarbij één van de partners een onderneming heeft, is het bepalen van de waarde van het bedrijf echt belangrijk. De waarde van een onderneming hangt af van financiële cijfers, marktomstandigheden en de rechtsvorm van het bedrijf. Zo kun je de bezittingen eerlijk verdelen.
De waardering kan behoorlijk ingewikkeld zijn, want verschillende methoden leveren vaak heel andere uitkomsten op. Daarom schakelen veel stellen een waarderingsdeskundige in, zoals een accountant of register valuator, om tot een objectieve waarde te komen.
Meestal stellen partijen de waarde vast op de dag dat het huwelijk uit elkaar valt, al kun je daar samen ook iets anders over afspreken. De juiste waardebepaling helpt om conflicten later te voorkomen en zorgt dat het bedrijf gewoon door kan draaien.
Waarom de waardering van een onderneming bij echtscheiding cruciaal is
De waarde van een eigen bedrijf tijdens een echtscheiding bepaalt of je de bezittingen eerlijk verdeelt. Dit heeft niet alleen invloed op de financiële afwikkeling, maar ook op de kans dat het bedrijf daarna gewoon door kan gaan.
Belang van een objectieve waardebepaling
Een objectieve waardebepaling voorkomt dat je ruzie krijgt over de waarde van het bedrijf. De ondernemer zelf schat de waarde vaak liever lager in, terwijl de ex-partner juist een hogere waarde wil zien.
Daarom vraagt men meestal een deskundige, zoals een accountant, om naar de cijfers, bedrijfsmiddelen, toekomstverwachtingen en de juridische structuur te kijken. Zo ontstaat er een transparante waardering en voorkom je eindeloze discussies.
Impact op partneralimentatie en afkoop
Hoeveel het bedrijf waard is, bepaalt mede de partneralimentatie en de uitkoop van de ex-partner. Een hogere waarde betekent vaak ook hogere verplichtingen voor de ondernemer.
Als ondernemer moet je dus goed kijken of je de uitkoop kunt betalen zonder je bedrijf in gevaar te brengen. Is de waardering niet realistisch? Dan loop je kans op financiële problemen of zelfs juridische strijd.
Continuïteit van het bedrijf waarborgen
Het voortbestaan van het bedrijf hangt af van een haalbare uitkoop of alimentatieregeling. Een te hoge uitkoop kan het bedrijf onderuit halen.
Vaak spreken partijen daarom af dat de uitkoop in termijnen gebeurt. Zo voorkom je dat de ondernemer meteen in de problemen raakt. Ook rechters letten erop dat het bedrijf kan blijven bestaan, zodat er inkomen blijft en alimentatie betaald kan worden.
Juridische kaders: hoe huwelijksregelingen de waardering beïnvloeden
Hoe je een onderneming waardeert bij een scheiding hangt sterk af van je huwelijksregeling. Of je nu in gemeenschap van goederen bent getrouwd, huwelijkse voorwaarden hebt, of een andere rechtsvorm gebruikt, elk detail heeft invloed op de verdeling en de juridische uitwerking.
Gemeenschap van goederen en beperkte gemeenschap van goederen
Bij gemeenschap van goederen horen ook de ondernemingswaarden bij het gezamenlijke bezit. Je verdeelt dan de hele waarde van het bedrijf bij de scheiding.
Sinds 2018 geldt in Nederland meestal de beperkte gemeenschap van goederen. Alleen de bezittingen en schulden die je tijdens het huwelijk opbouwt, vallen dan in de gemeenschap. Alles van vóór het huwelijk blijft privé.
De peildatum voor de waardebepaling is normaal gesproken het moment waarop de gemeenschap wordt ontbonden. Op dat tijdstip kijk je naar de waarde die verdeeld moet worden.
Huwelijkse voorwaarden en verrekenbeding
Met huwelijkse voorwaarden kun je regelen dat het bedrijf niet automatisch bij het gemeenschappelijk vermogen hoort. De ondernemer blijft dan privé-eigenaar.
Het verrekenbeding zorgt er soms voor dat je de winst of het inkomen uit het bedrijf deelt, zonder dat je het bedrijf zelf hoeft te splitsen.
Bij een scheiding telt het verrekenbeding mee voor wat je moet betalen aan je ex, afhankelijk van wat je hebt afgesproken. De waarde van het bedrijf zelf is dan soms minder belangrijk; de winstuitkeringen tellen dan zwaarder.
Deze afspraken staan in een notariële akte en de rechter gebruikt die als basis.
Rechtsvorm van de onderneming
De rechtsvorm van het bedrijf bepaalt hoe je de waarde vaststelt. Bij een eenmanszaak is de ondernemer zelf het bedrijf; persoonlijke goodwill telt meestal minder zwaar.
Een bv bestaat uit aandelen, die je apart waardeert. In gemeenschap van goederen verdeel je die aandelen, tenzij je huwelijkse voorwaarden hebt die iets anders zeggen.
Bij een vof ben je samen met anderen eigenaar, wat de waardering een stuk lastiger maakt. Je kijkt dan naar het aandeel van de vertrekkende vennoot en hoe je dat uitkoopt.
Fiscale regels verschillen per rechtsvorm en kunnen de waarde en verdeling beïnvloeden. Daarom is het slim om een fiscalist of accountant te raadplegen.
Vaststellen van de waarde: het proces stap voor stap
De waarde van een bedrijf bepalen bij een scheiding vraagt om zorgvuldigheid. Je begint meestal met het vaststellen van een peildatum.
Daarna beslis je of je samen de waardering doet of een onafhankelijke deskundige inschakelt. Een accountant of register valuator speelt dan een belangrijke rol.
Peildatum bepalen voor de waardering
De peildatum is het moment waarop je het bedrijf waardeert. Vaak is dat de datum waarop het huwelijk wordt ontbonden of wanneer je de bezittingen verdeelt.
Soms kiezen partijen samen voor een andere datum, bijvoorbeeld die van de laatste jaarrekening. De keuze is belangrijk, want de waarde van een bedrijf kan flink schommelen door marktomstandigheden of bedrijfsresultaten.
Bij nieuwe huwelijken geldt sinds 2018 de beperkte gemeenschap van goederen. Bezittingen van vóór het huwelijk vallen meestal buiten de waardering.
Gezamenlijke vaststelling of onafhankelijke waarderingsdeskundige
Als je het samen eens bent, kun je samen de waarde bepalen. Vaak vraag je dan een accountant of waarderingsdeskundige die je allebei vertrouwt. Dat scheelt gedoe en kosten.
Komen jullie er niet uit? Dan schakelt ieder een eigen deskundige in. Die geven elk hun mening en daarna probeer je met hulp van mediators of advocaten tot een oplossing te komen.
Lukt dat niet, dan beslist de rechter of wordt een onafhankelijke register valuator ingeschakeld voor de definitieve waardebepaling.
Rol van de accountant en register valuator
Een accountant of register valuator speelt een centrale rol bij de waardering van een onderneming. De accountant kijkt vooral naar financiële gegevens zoals jaarcijfers, winst en activa.
Een register valuator is juist gespecialiseerd in het taxeren van bedrijven. Hij gebruikt hiervoor methoden als discounted cash flow of intrinsieke waarde.
Ze bespreken marktwaarde, toekomstige geldstromen en belastingaspecten. Hun oordeel moet objectief en goed onderbouwd zijn.
De uitkomst heeft financiële gevolgen voor de verdeling tussen ex-partners. De deskundige adviseert ook over de meest geschikte waarderingsmethode voor het soort onderneming.
Belangrijkste waarderingsmethoden bij echtscheiding
De waarde van een bedrijf bepalen bij echtscheiding vraagt om zorgvuldigheid. Verschillende waarderingsmethoden geven inzicht in het vermogen, de winstgevendheid en de toekomstige kasstromen van de onderneming.
Zo krijg je een beter beeld van wat het bedrijf waard is.
Intrinsieke waarderingsmethode
De intrinsieke waarderingsmethode kijkt naar het eigen vermogen van het bedrijf. Je waardeert alle activa en passiva op basis van hun actuele marktwaarde.
Je telt de bezittingen bij elkaar op en trekt de schulden af. Deze methode werkt vooral goed als er genoeg tastbare en waardeerbare bedrijfsmiddelen zijn, zoals gebouwen, machines of voorraad.
Intangible zaken zoals goodwill laat je meestal buiten beschouwing, tenzij ze aantoonbaar een marktwaarde hebben. Het geeft een overzicht van de financiële basis van het bedrijf.
Rentabiliteitswaarde berekenen
De rentabiliteitswaarde draait om de winst die het bedrijf naar verwachting kan maken. Je kijkt naar de gemiddelde jaarlijkse winst en vergelijkt het rendement met andere investeringsmogelijkheden.
De rekensom is simpel: deel de gemiddelde winst door de rendementseis, die afhangt van het risicoprofiel en de sector. Hoe hoger de winst, hoe hoger de rentabiliteitswaarde.
Deze methode werkt vooral goed bij bedrijven met stabiele winsten. Fluctueert de winst veel of is de toekomst onzeker? Dan is deze methode minder geschikt.
Discounted Cash Flow (DCF-methode)
De DCF-methode kijkt naar de toekomstige kasstromen van het bedrijf. Je schat hoeveel geld het bedrijf de komende jaren zal opleveren en berekent de huidige waarde van die kasstromen.
Je schat de kasstromen per jaar in en verdisconteert ze met een rentepercentage dat het risico en de tijdswaarde van geld weerspiegelt. Deze methode is precies, maar je moet wel goede voorspellingen kunnen maken.
Vooral grotere bedrijven gebruiken de DCF-methode. Je hebt wel genoeg financiële gegevens en kennis nodig om dit goed te doen.
Liquiditeitswaarde bij bedrijfsbeëindiging
De liquiditeitswaarde geeft aan wat een bedrijf oplevert als je het direct stopt. Je verkoopt alle bezittingen en betaalt de schulden; wat overblijft is de liquiditeitswaarde.
Deze methode is vooral relevant als het bedrijf niet doorgaat na de scheiding. Meestal ligt de waarde lager dan bij andere methoden, want snel verkopen levert vaak minder op.
De liquiditeitswaarde laat zien wat het absolute minimum is dat een bedrijf waard is. Handig als de continuïteit van het bedrijf onzeker is en je snel moet afwikkelen.
Goodwill en persoonlijke goodwill: betekenis en belang
Bij het waarderen van een onderneming speelt goodwill een grote rol. Het is belangrijk om zakelijke goodwill en persoonlijke goodwill uit elkaar te houden.
Dit verschil bepaalt hoe je de waarde berekent en of die bij een echtscheiding verdeeld moet worden.
Vaststellen van goodwill bij waardering
Goodwill is de extra waarde boven de tastbare bezittingen. Die waarde komt bijvoorbeeld door sterke klantrelaties, merkbekendheid of een gunstige locatie.
Zakelijke goodwill kun je overdragen en bestaat los van de eigenaar. Bij echtscheiding neem je alleen zakelijke goodwill mee in de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap.
Het is belangrijk dat je deze goodwill zelfstandig kunt waarderen. Vaak gebruiken experts de winstbenadering om de goodwill te bepalen, waarbij ze toekomstige winsten inschatten.
De Hoge Raad heeft bevestigd dat zakelijke goodwill bij echtscheiding verdeeld moet worden als het overdraagbaar is. De ondernemer mag de waarde van zijn persoonlijke inzet niet meenemen in dat deel.
Persoonlijke goodwill binnen de onderneming
Persoonlijke goodwill hangt samen met de vaardigheden of het netwerk van de ondernemer. Denk aan vakkennis, klantenbinding door persoonlijke aandacht, of een uniek talent.
Deze goodwill kun je niet aan een ander overdragen. Bij echtscheiding valt persoonlijke goodwill meestal buiten de gemeenschap van goederen.
De waarde hiervan hangt af van de persoon die het bedrijf runt. Een rechter kijkt naar hoe de winstgevendheid samenhangt met de capaciteiten van de ondernemer.
Neem bijvoorbeeld een eenmanszaak waarbij alles draait om één persoon. In zo’n geval blijft persoonlijke goodwill buiten de verdeling, terwijl je andere bedrijfsmiddelen wel verdeelt.
Zo behoudt de ondernemer de waarde van zijn persoonlijke inzet.
Verdeling van de ondernemingswaarde: scenario’s en uitdagingen
Bij een echtscheiding met een onderneming draait het om de verdeling van aandelen, activa en schulden. Je moet ook rekening houden met de fiscale gevolgen van de waardebepaling.
Vaak rijzen er praktische vragen over uitkoop en betaling, zonder het bedrijf te schaden.
Aandelen, activa en schulden verdelen
De verdeling van de ondernemingswaarde begint met het vaststellen van de waarde van aandelen, bedrijfsmiddelen en schulden. Je moet bepalen welk deel van het vermogen onder het huwelijk valt (gemeenschappelijk vermogen) en welk deel privévermogen is.
Het kan gaan om:
- Aandelen in het bedrijf
- Bedrijfsmiddelen zoals machines en voorraden
- Schulden die bij de onderneming horen
Het is slim om de waarde van de onderneming zorgvuldig vast te stellen, bijvoorbeeld via een onafhankelijke waardering. Onvoldoende aandacht voor schulden kan tot onrealistische waarderingen en discussies leiden.
Fiscale gevolgen van waardebepaling
De waardebepaling van een eigen bedrijf bij echtscheiding kan fiscale gevolgen hebben. Overdracht van aandelen of activa kan leiden tot belastingen zoals overdrachtsbelasting of inkomstenbelasting.
Het verrekenbeding in het huwelijkscontract kan de fiscale afwikkeling beïnvloeden. Bijvoorbeeld:
- Bij het verrekenen van het huwelijksvermogen verandert soms de fiscale positie.
- Verkoop van het bedrijfsonderdeel aan de ex-partner kan belastingheffing veroorzaken.
Het is verstandig om vooraf met een fiscalist te overleggen. Zo voorkom je onverwachte kosten en zorg je dat de waardebepaling klopt met de fiscale situatie van de ondernemer.
Oplossingen voor uitkoop en betaling
Bij een scheiding komt al snel de vraag: hoe koop je je vertrekkende partner uit het bedrijf? Vaak heeft de ondernemer niet meteen het hele bedrag klaar liggen.
Mogelijke opties zijn:
- Termijnbetalingen: je betaalt het afgesproken bedrag in delen, uitgesmeerd over meerdere jaren.
- Aandelen overdragen met afspraken over toekomstige winstverdeling.
- Ruilen van bedrijfsmiddelen of andere bezittingen uit het gemeenschappelijk vermogen.
Het is echt belangrijk dat de gekozen oplossing de bedrijfscontinuïteit niet in gevaar brengt. Leg alles goed vast, liefst op papier, zodat je later geen gedoe krijgt.
Frequently Asked Questions
De waardering van een bedrijf bij een scheiding vraagt om duidelijke keuzes. Je hebt verschillende methodes en factoren die meespelen, zoals fiscale regels, juridische afspraken, en de rol van deskundigen.
Welke methodes worden gebruikt voor bedrijfswaardering bij een echtscheiding?
Vaak kijkt men eerst naar de boekwaarde van het eigen vermogen. Ook de verwachte winst in de toekomst speelt een flinke rol.
Soms vergelijken mensen het bedrijf met soortgelijke bedrijven of hanteren ze de marktwaarde.
Wat zijn de fiscale implicaties bij het verdelen van een onderneming tijdens een scheiding?
De overdracht van aandelen of eigendom kan belastingen opleveren, zoals overdrachtsbelasting. Je moet ook letten op mogelijke winstuitkeringen en hoe de fiscus eventuele partnervergoedingen behandelt.
Hoe wordt goodwill berekend bij de waardebepaling van een bedrijf in scheidingssituaties?
Goodwill is de waarde bovenop de tastbare bezittingen, zoals een goede naam of gespecialiseerd personeel. Meestal schat men dit door te kijken naar de verwachte extra winst dankzij die immateriële waarde.
Op welke wijze beïnvloedt een huwelijkse voorwaarden de bedrijfswaardering bij een echtscheiding?
Huwelijkse voorwaarden kunnen bepalen of het bedrijf privébezit blijft of gedeeld moet worden. Soms staan er ook afspraken in over de verdeling van winst en vermogen, wat weer invloed heeft op de waardering.
Welke rol speelt een deskundige of taxateur bij het vaststellen van de bedrijfswaarde in een echtscheidingsprocedure?
Een deskundige of taxateur brengt de financiële situatie en de vooruitzichten van het bedrijf in kaart. Zo krijg je een eerlijk en goed onderbouwd beeld van de waarde, zonder dat je meteen naar de rechter hoeft te stappen.
Hoe wordt omgegaan met de waardering van niet-zichtbare activa, zoals patenten en merkrechten, bij een echtscheiding?
Deze immateriële activa beoordeelt men altijd apart. Hun waarde hangt af van het potentieel om winst te maken of een voorsprong te geven binnen het bedrijf.
Vaak vormen ze een flink deel van de totale bedrijfswaarde. Het blijft soms lastig om ze goed te waarderen, maar hun belang valt niet te onderschatten.
